- النکت و الفوائد
این رساله ناشناخته ابن سینا که دست نوشته ای از آن در کتابخانه فیض الله استانبول ، به شماره 1217 یافت مى شود، مختصری از «منطق»، «طبیعیات» و «الهیات» را در بردارد و مطالب آن یادآور مطالب النجاه و الاشارات است. با وجود اختصار، این رساله ارزش بسیار دارد. فن پنجم از کتاب دوم «طبیعیات» این نوشته را ویلهلم کوچ در «یادنامه ابن سینا» (ص 149-178 ) تدوین و منتشر کرده و نوید داده است که بخشهای «الهیات»، «منطق» و بقیه «طبیعیات» نیز از سوی پ. ورنست تدوین و منتشر خواهد شد.
- المبدأ و المعاد
به کوشش عبدالله نورانى ، تهران ، 1363ش.
نوشته های فارسى ابوعلی سینا
پور سینا چند نوشته به فارسى دارد که مهم ترین آنها دانشنامه علائى است. وی آن را برای علاءالدوله کاکویه و به درخواست او نوشته و به وی تقدیم کرده است. در کتاب نزهت نامه علائى نکته توجه انگیزی آمده است که مى گوید: «شنودم که خداوند ماضى علاءالدوله قدس الله روحه … خواجه رئیس ابوعلى سینا را گفت: اگر علوم اوائل به عبارت پارسى بودی، مى توانستمى دانستن، بدین سبب به حکم فرمان دانشنامه علائى بساخت، و چون بپرداخت و عرضه کرد، از آن هیچ نتوانست دریافتن». بخش «منطق» و «الهیات» دانشنامه نخستین بار به کوشش احمد خراسانى در 1315ش در تهران منتشر شد. سپس به مناسبت هزاره تولد ابن سینا بخش «الهیات» آن به کوشش محمد معین در 1331ش و بخش «طبیعیات» آن به کوشش سید محمد مشکوه در همان سال در تهران انتشار یافت، ترجمه فرانسوی بخشهای «طبیعیات» و «ریاضیات» به وسیله محمد آشنا و هانری ماسه در دو جلد در سالهای 1955 و 1956م در پاریس منتشر شد. بخش «الهیات» آن را پرویز مروج با شرح و حواشى به انگلیسى ترجمه کرده و در 1973م در نیویورک منتشر کرده است. افزون بر اینها، رساله «رگ شناسى » از ابن سینا نیز به کوشش سید محمد مشکوه در 1330ش و بخش «ریاضیات » دانشنامه به وسیله مجتبى مینوی در 1331ش در تهران منتشر شده است. همچنین رساله فارسى کنوز المعزمین و رساله جرّثقیل از ابن سینا هر دو به کوشش جلال الدین همایى در 1331ش در تهران انتشار یافته است.
نویسنده: فتح الله مجتبایی شرف الدین خراسانی علیرضا جعفری نائینی
منبع : سایت تندرستان (www.tandorostan.org)