علم به معنای کلی خود از دو محور عملی و نظری تشکیل میگردد که در زیبایی شناسی هم این ابعاد اهمیت دارد و مورد توجه میباشد.
در محور عملی و تجربی زیبایی شناسی ، نتایج و اثرات و فوایدی که بر روحیه و احساسات و افکار و اعمال انسان در زندگیش میگذارد ، مورد توجه و بررسی قرار میگیرد و در بعد نظری و تئوری آن با توجه به انسجام ، نظم و ترتیب و هماهنگی بین آنها ، حس جستجو گرایانه و پرسشگری و همچنین کنجکاوی و پژوهشی آن که در حوزه فکری و عقلانی قابل بحث میباشد ، مورد توجه و دارای اهمیت است.
از نظر معنوی ، به همان میزانی که تدبر و مطالعه اخلاق و حکمت برای انسان دارای عقلانیت ارزشی مفید است ، زیبایی شناسی نیز برای هنرمندان و اهل ادبیات اصیل و متعهد و اهل دل ، مفید است. بطور کلی با ممارست و تقویت زیبایی شناسی در انسانها ، دریچه های جدیدی به روی زندگی گشوده میشود که قدرت دیدن و احساس زیباییها و لذت بردن و تعمق در آنها را برای انسان فراهم میکند.
زیبایی شناسی ، قابلیتی است که امکان ادراک زیباییهای عمیق جلوه های حقیقت را فراهم میکند و بصورت عاشقی تجلی مینماید.
نظر به اینکه زیبایی از جلوه های کمال است و انسان به عنوان اشرف مخلوقات قابلیت تکامل دارد ، بنابراین بطور فطری در پی کمال میباشد ، لذا بایستی که انسان با آشنایی با جلوه های کمال که همان زیباییها هستند و بهره بردن از آنها ، در مسیر تکاملی خود حرکت کند و همین موضوع سبب شده است که موضوع زیبایی شناسی از اهمیت برخوردار شود.
شاید تقویت و توجه به زیبایی شناسی ، تلاش و کوششی به منظور دستیابی و دیدن چیزهایی است که امکان دیدن آنها در شرایط متعارف و معمول ، میسر نیست و یا امکان دیدنش برای همه وجود ندارد. برای دریافت زیباییها نیاز به ویژگیهایی است که برخی از آنها شامل شناخت ، تفکر ، بصیرت ، دقت نظر ، کمالجویی ، خضوع ، ژرف اندیشی و همدلی دیگر است بطوریکه هرچقدر از ابزارها و آمادگی بیشتری استفاده شود نتیجه کاملتری حاصل میشود.
از روشهای مهم تقویت زیبایی شناسی ، مواردی به شرح ذیل قابل ذکر است :
- مشاهده و مطالعه آثار هنری و ادبی فاخر
- همنشینی و مراوده با فرهیختگان و اندیشمندان
- دقت و اندیشیدن در طبیعت و عالم هستی
- بکار گیری ذوق و هنر در عرصه های مختلف زندگی
- توجه به معنویت و پی بردن به عظمت و قدرت خالق نظام آفرینش
- سیر و سلوک و تدبر و تفکر
هنر و ادبیات از عمق تفکر و احساس و شور و شعور انسان میجوشد و قابلیت اشارت و کنایه و استعاره و تمثیل را دارد ، بنابراین از بسترهای بسیار مناسب و مؤثر در توصیف ، تبیین ، عینیت بخشیدن و ارائه زیبایی های موجود در افکار و اندیشه و احساسات انسان و پدیده های موجود میباشند و میتوانند بر افکار و احساسات و عواطف انسانها تاثیر گذار باشند. در مقاله های بعدی به زیبایی شناسی تخصصی می پردازیم :