رنگ ماهیان یکی از مهمترین صفات کیفی آبزیان است که در بازار پسندی آنها نقش زیادی دارد. در واقع کاروتنوئیدها گروهی از رنگدانه ها هستند که از منابع اصلی تامین رنگ بدن آبزیان به شمار میروند ولی ماهی ها معمولاً قادر به تولید کاروتنوئید نیستند و باید این رنگدانه ها به خوراک ماهی ها افزوده شود. در مقاله کاربرد رنگدانه در تغذیه قزل آلا و ارتباط آن با سالمون موجود در بازار بصورت کامل به این موضو در سایت سلامت دات لایف خواهیم پرداخت.
کاروتنوئیدها علاوه بر تغییر رنگ بدن ماهیان ، سیستم ایمنی اختصاصی و سیستم ایمنی غیر اختصاصی بدن را در برابر بیماری های مختلف بهبود میبخشند. به علاوه ، عملکردهایی مانند جلوگیری از بروز سرطانها ، محافظت در برابر نور فرابنفش ، بالا بردن آستانه تحمل در برابر درجه حرارت بالا و همچنین سطوح بالای آمونیاک و سطوح پایین اکسیژن ( افزایش مقاومت در برابر استرس ) ، سرعت بخشیدن به رشد و سرعت بلوغ ، بهبود بخشیدن به کیفیت تخم ها و نقش در واکنشهای تولید مثلی به عنوان یک هورمون بارور کننده را به کاروتنوئیدها نسبت میدهند. همچنین برخی از کاروتنوئیدها مانند آستاگزانتین به عنوان یک آنتیاکسیدان قوی در جانوران دریایی عمل میکند.
کاربرد رنگدانه در تغذیه قزل آلا
با توجه به این که رنگدانه های مجاز به عنوان افزودنی در جیره غذایی ماهیان دارای عملکرد زیستی در تولید مثل ، تنفس و تغذیه آبزیان میباشند و برای سلامتی جانداران مفید هستند ، استفاده از آن در جیره غذایی مورد خاصی ندارد.
از مهمترین منابع کاروتنوئیدی آستاگزانتین و کانتاگزانتین میباشند که این مواد به صورت صنعتی و طبیعی مورد استفاده قرار میگیرند. در مورد پرورش قزل آلای بازاری بین 30 تا 50 میلیگرم در ازای هر کیلو گرم جیره رنگ صورتی روشن تا گلبهی به گوشت ماهی میدهد اما استفاده بیش از این میزان غیر مجاز است و طبعاً سلامت انسان را تحت تاثیر قرار میدهد و نظارت سازمان شیلات، دامپزشکی و حمایت از تولیدکننده و مصرف کننده بر نوع و میزان استاندارد رنگدانه ای مورد استفاده در تغذیه ماهی ها و همچنین قیمت ماهی هایی که به دست مشتری میرسد را میطلبد تا ضمن حفظ ویژگیه ای مطلوب فاقد تبعات سوء بهداشتی و زیست محیطی باشند. این در حالی است که مزارع پرورشی باید مجوزی را برای تولید این نوع ماهی از سازمان مربوطه دریافت کنند و تحت نظارت قرار بگیرند.
آیا بهتر نیست به مصرف کننده بگویند ماهی قزل الای رنگ شده نه سالمون؟
در حال حاضر در بازارها قزل آلای 4 یا 5 ساله، که وزنی حدود 2 تا 3 کیلوگرم دارد و برای 4 یا 5 سال پیاپی عمل تولید مثل انجام داده است ( لذا از لحاظ پروتئینی در مقایسه با ماهی جوان فقیرتراست ) را رنگ کرده و با نام ماهی سالمون پرورشی تحویل مشتری میدهند ، در حالی که ماهی سالمون بومی ایران نبوده و انچه در بازارها موجود است ، وارد میشود و قیمت تقریبی آن 80 هزار تومان بوده و نوع پرورشی آن نیز در کشور وجود ندارد.
تفاوت ظاهری ماهی قزل آلا و سالمون
دو مورد از مهمترین تفاوت های ماهی سالمون و قزل آلا این است که:
- نیمه پایین تن سالمون ، بر خلاف قزل آلا خال ندارد.
- فک بالای ماهی سالمون ، هرگز از چشمش بالاتر نمیرود. اما فک قزل آلا همیشه بالاتر از چشم آن است.
کارتئونیدهای موجود در گوشت ماهی سالمون نوعی آنتیاکسیدان خاص و قوی به نام آستاگزانتین دارد که میتواند باعث پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی شده و با عوامل سرطانی در بدن مبارزه کند و علاوه بر آن ، جلوی ابتلا به التهاب و بیماری های چشمی را بگیرد گفتنی است که ماهی سالمون کم کالری بوده و مقدار چربی های اشباع شده در آن ناچیز است ولی سرشار از پروتئین و اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ است، امگا ۳ چربیهای مفید و سالمی هستند که بدن قادر به تولید آن نیست.