سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
اثرات آفتاب و نور خورشید برای سلامتی بدن ما الزامی است. نور خورشید می بایست به پوست بدون لباس ما برسد تا بتواند تاثیرات مفید خود را بر روی بدن انسان ایجاد کند ، در مقاله اثرات زودرس آفتاب بر پوست ، سایت سلامت دات لایف به پنج اثر زودرس آفتاب (هم اثرات مفید و هم اثرات مخرب) می پردازد.
فواید آفتاب و اثرات زودرس آفتاب
1) ساخت ویتامین D :
یکی از فواید آفتاب برای پوست ساخت ویتامین D است در واقع تبدیل پیش ویتامین D به ویتامین D توسط آفتاب در پوست ایجاد می شود ، که برای ساخت به اشعه فرابنفش B یعنی UV-B نیاز است.
این ویتامین نقش مهمی در استخوان سازی دارد و درصورت کمبود آن در بچه ها بیماری راشیتیسم ایجاد می شود که استخوان ها حالت خود را از دست می دهند و در موارد شدید منجر به کج شدن استخوان ها می شود.
ازطرفی در بزرگسالان هم کمبود این ویتامین منجر به بیماری استئومالاسی می شود که همراه با ضعف عظلات و کاهش و قوام استخوان ها می باشد و در موارد شدید استخوان ها تغییر شکل می دهند.
رفع کمبود آن از طریق غذایی و داروهای خوراکی و یا قرار گرفتن در معرض آفتاب روزانه حدود نیم ساعت امکان پذیر است.
2) آفتاب سوختگی :
پوست در برابر نور خورشید بلافاصله پس از چند دقیقه تیره می شود که مربوط به تابش پرتو UV-A است به این پدیده میروفسکی می گویند که آن را می توان اولین واکنش پوست به آفتاب دانست ، تابش بیشتر آفتاب بر پوست باعث باز شدن عروق سطحی می شود ، کراتینوسیت ها هم در مواجهه با آفتاب دچار تغییراتی می شوند. این تیرگی و قرمزی زودرس وقتی از تابش آفتاب دور شویم از بین می رود.
در افراد معمولی درصورتی که تماس مجدد با آفتاب نداشته باشند پس از 2تا3 روز قرمزی پوست برطرف می شود و پوست شروع به پوسته ریزی می کند و کمی برنزه می شود ولی در افرادی که پوست خیلی روشن دارند ممکن است تا چند هفته طول بکشد.
علت قرمز شدن پوست افزایش جریان خون در عروق پوستی است .
عوامل مختلفی در شدت آفتاب سوختکی دخالت دارند : مانند مدت زمان تماس ، شدت نور آفتاب هنکام مختلف روز ، طول موج نور ، رنگ پوست ، ضخامت پوست ، درجه حرارت محیط ، باد ، رطوبت و…
در کورکان و خردسالان پوست زودتر تحت تاثیر قرار می گیرد.
حال برای رفع عوارض آفتاب سوختگی که یکی از عوارض زودرس آفتاب برپوست می باشد ، چه باید کرد؟
- کمپرس کردن آب سرد حداقل 2 بار در روز و هربار به مدت 20 دقیقه
- استفاده از کرم یا لوسیون مرطوب کننده روزی چند بار
- اگر برروی پوست تاول ایجاد شد نباید دستکاری شود
- قرار نگرفتن دوباره در معرض آفتاب
- در موارد خیلی شدید مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای ضدالتهاب
3) تغییر رنگ پوست :
همانطور که گفته شد رنگدانه پوست عامل حفاظتی مهمی برای پوست در برابر آفتاب به شمار می رود. ملانین که مهمترین رنگدانه موجود در پوست می باشد ، قسمتی از نور آفتاب را جذب می کند و مقداری از آن را پراکنده می سازد و بدین ترتیب از آسیب رساندن به لایه های زیرین تا حدی جلوگیری می کند. با توجه به این مطلب پوست درهنگام قرارگرفتن در معرض آفتاب سعی می کند مقدار بیشتری ملانین را به کارگیرد تا شاید آسیب کمتری ببیند و همین مسئله باعث تیره شدن پوست درمواجهه با آفتاب می شود.
به 2 صورت پوست در مواجهه با آفتاب تیره می شود :
1) تیره شدن فوری : نوعی مکانیزم دفاعی به حساب می آید ، این تیرگی پس از آمدن به سایه در عرض چند دقیقه برطرف می شود . درصورتی که مدت تماس زیاد باشد ، ممکن است این تیرگی تا چند ساعت ادامه پیدا کند ، علت تیره شدن موقت پوست آن است که رنگدانه هایی که از قبل داخل پوست وجود داشته اند در جاهای مختلف آن پراکنده شوند. این عارضه به علت اکسید شدن پیش سازه های ملانین ( مایع موجود درملانوسیت ها به نام ملانوزوم ) ایجاد می شود و به سرعت هم از بین می رود.
درافراد با پوست تیره این تیرگی بیشتر از افراد با پوست روشن است .
2) تیره شدن دیررس : همان برنزگی ( برنزه کردن یا tanning ) است و بیشتر به علت تابش UV-B به وجود می آید. این حالت پس از2 روز مواجهه نورخورشید شروع شده و پس از 10 روز به حداکثر شدت خود می رسد و اگر دوباره با آفتاب روبرو نشود این تیرگی به تدریج ازبین می رود. برنزه کردن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست در جهان شده است.
4) افزایش ضخامت پوست ( کراتینیزاسیون اپیدرم ) :
هرچه ضخامت پوست بیشتر باشد ، آفتاب کمتری می تواند به لایه های عمقی نفوذ کند و آسیب برساند. بنابراین پوست ازاین وسیله دفاعی استفاده می کند و هنگام تماس با آفتاب ضخامت خود را افزایش می دهد ، این ضخیم شدن نقش بسیارموثری در جلوگیری از شدت آفتاب سوختگی دارد. ولی نقش آن در محافظت از لایه های زیرین ، در مقایسه با نقش رنگدانه ها ، کمتر است .
5) تاثیرات مخرب برروی سیستم ایمنی :
یکی دیگر از اثرات زودرس آفتاب برروی پوست است ، سلول های لانگرهانس و لنفوسیتهای نوع T درتماس با پرتو UV-B آسیب دیده و در نتیجه با کاهش پاسخ های ایمنی بدن در مقابل سلولهای سرطانی روبرو می شویم. تغییرات سیستم ایمنی در تماس با نورآفتاب باعث کاهش واکنش سلول های لانگرهانس می شود و خطرسرطان زایی پوست را بالا می برد.
در مطلب بعدی به اثرات دیررس آفتاب برروی پوست می پردازیم.
