انواع اختلالات عصبی که الگوی غذا خوردن را در افراد تغییر می دهند عبارت اند از پرخوری عصبی و بی اشتهایی عصبی . پرخوری و بی اشتهایی عصبی ناشی از حالات و بیماری های عصبی هستند که افراد زیادی به آن ها مبتلا می شوند. سلامت دات لایف در این مقاله مقوله پرخوری عصبی را به طور کامل بررسی کرده است.
شاید خیلی از افراد را دیده باشید که وقتی عصبی میشوند به تنها کاری که پناه میبرند ، خوردن است و سعی میکنند با این کار اعصاب خود را آرام کنند. از طرف دیگر افرادی هستند که از غذا خوردن ترس دارند چراکه فکر میکنند هر لقمهای تبدیل به بالاترین کالری میشود. با این حال بخور ، نخورهای افراطی در افراد همه نشانه یک بیماری شناخته شده به نام اختلال در خوردن است.
البته اختلال خوردن تعریف نشده یکی دیگر از مشکلات در حیطه اختلال خوردن است. به طور کلی ثابت شده که اختلال در خوردن در هر مرحلهای که باشد ، با هر شدت و ضعفی ، باید درمان شود و جزء بیماریهای دشوار است.
پرخوری عصبی یعنی چه؟
پرخوری عصبی یا بولیمیا به بیماری ای گفته میشود که فرد در خوردن غذا کنترلی ندارد و بیش از اندازه و در حجم زیاد شروع به میل کردن غذا میکند. در اکثر مواقع بیماران دو بار در هفته دچار این حالت یعنی پرخوری عصبی میشوند و ناخواسته شروع به خوردن غذا میکنند. افرادی که آشنایی کامل با این بیماری ندارند ، فکر میکنند که فرد بیمار بعد از پایان پرخوری مشکلی ندارد و مجدد به روال زندگی عادی برمیگردد ، درصورتی که اینطور نیست؛ فرد به علت پرخوری بیش از اندازهای که کرده ، احساس عذاب وجدان میکند. بهعنوان مثال دائما با خود تکرار میکند « چرا من این کار را انجام دادم؟» یا «کاش آنقدر پرخوری نمیکردم» و از این دست جملات را با خودش مرور میکند. این بیماران بهدلیل احساس ندامتی که دارند ، ممکن است به رفتارهایی رو بیاورند که افراطی و غیرطبیعی باشد. بهعنوان مثال ورزش را در ساعات طولانی انجام میدهند یا سعی میکنند با تحریک حلق غذا را برگردانند. همچنین برخیها داروهایی مصرف میکنند که مسهل یا ادرارآور هستند. با این روشها سعی میکنند پرخوری غیرارادی خود را جبران کنند.
افسردگی ؛ مهم ترین عارضه پرخوری
یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است دامنگیر این دسته افراد یعنی پرخورهای عصبی شود ، افسردگی است ، چراکه بعد از مدتی این افراد از اندام خود احساس رضایت ندارند و به مرور زمان اعتماد به نفس خود را از دست میدهند. رابطه درمان افسردگی و موفقیت در کاهش وزن مدت هاست که در علم پزشکی اثبات شده است. همچنین مشکل اضطراب را هم میتوانیم به دیگر عوارض پرخوری عصبی اضافه کنیم. پس در یک جمعبندی کلی میتوان گفت پرخوری عصبی با مشکلات روانی ازجمله افسردگی و اختلالات اضطرابی همراه است.
اختلال الکترولیت بدن یکی دیگر از عوارضی است که سراغ افرادی میآید که سعی میکنند با تحریک حلقشان استفراغ کنند ، چرا که اگر پتاسیمی که داخل شیره معده است خارج شود ، باعث کاهش پتاسیم خون میشود و به دنبال این عملکرد ، فرد دائما بی حال است و ضعف بدنی دارد. همچنین اگر از انگشتان دست برای تحریک حلق استفاده کنند ممکن است حلق زخم شود. با این حال رفتارهای افراطی که برای پاکسازی از سمت فرد بیمار انجام میشود هر کدام عارضهای بهدنبال دارد که برخی از این عوارض جبرانناپذیر هستند.
پاکسازی معده با این روشها خالی از عوارض نیست!
هر یک از این روشهای ذکر شده خالی از عوارض نیستند ، بهعنوان مثال مصرف داروهای ملین یا ادرارآور اگر به درستی مصرف نشوند بعد از مدتی بدن با کمبود ویتامین مواجه میشود. همچنین عملکرد دستگاه گوارش دچار اختلال و فرد مبتلا به یبوست میشود. پاکسازی سیستم گوارشی میتواند مشکلات جسمی متعددی را به وجود آورد ازجمله آسیب دیدن دندانها به علت اسید معده و مشکلات قلبی و کلیوی به خاطر تخلیه نمک بدن.
با اختلال خوردن تعریف نشده آشنا شوید
این اختلال تا حد زیادی هم به پرخوری و هم به کم اشتهایی شباهت دارد؛ البته با این تفاوت که پرخورهای عصبی وقتی به پرخوری رو میآورند بعد از طی شدن دوره پرخوری خود باز هم ممکن است احساس عذاب وجدان داشته باشند اما هیچ تلاشی برای پاکسازی معده انجام نمیدهند؛ یعنی سعی نمیکنند با انجام دادن ورزشهای سنگین یا تحریک کردن حلق و استفراغ غذای خورده شده را به نحوی دفع کنند.
همچنین در این اختلال تمام ویژگیهای تشخیصی غذایی در فرد مبتلا دیده نمیشود. بهعنوان مثال در زنان تمام معیارهای بی اشتهایی عصبی وجود دارد اما قطع عادت ماهانه در فرد دیده نمیشود یا فرد دچار کاهش وزن نشده و وزنش در محدوده طبیعی قرار دارد. حتی ممکن است فرد تمام معیارهای پرخوری عصبی را داشته باشد اما تکرار رفتارهای بیش خوارانه و جبرانی آن کمتر از دو بار در هفته و به مدت کمتر از سه ماه انجام شود.
این عوامل را دستکم نگیرید
به طور کلی ژنتیک میتواند تا حدودی در ابتلا به این دسته از بیماریهای عصبی تاثیرگذار باشد ، بهخصوص اگر فردی در خانواده اش دچار اختلال خوردن باشد. در مجموع خانمها نسبت به آقایان بیشتر درمعرض اختلال خوردن هستند. سابقه اختلال خلقی ، افسردگی و اضطراب ، افراد را مستعد ابتلا به این بیماری میکند. یک نکته مهم که باید به آن اشاره کرد این است که رابطه مختل با مادر در دوران کودکی میتواند یک پیش زمینه برای ابتلا به اختلال خوردن در افراد مستعد باشد.
بهعنوان مثال مادری که رفتار کنترل کنندهای دارد و قصد دارد تمام رفتارهای کودک بهخصوص در زمینه خوردن را کنترل کند، میتواند تاثیرگذار باشد. حتی این دسته از مادران به دنبال کودک راه میافتند تا او را ترغیب به خوردن غذا کنند. حتی برعکس این مورد هم وجود دارد؛ یعنی مادر نسبت به تغذیه و خورد و خوراک کودک بیتوجه باشد. این الگوهای رفتاری اشتباه ممکن است در آینده کودک را درمعرض مشکل اختلال خوردن قرار دهد.
آیا بیماری خاصی باعث تشدید اختلال خوردن میشود؟
بیماری خاصی باعث تشدید این بیماری یعنی پرخوری عصبی نمیشود ، اما برخی بیماری ها ممکن است با اختلال عصبی اشتباه گرفته شوند. بهعنوان مثال فرد ممکن است مشکل هورمونی داشته باشد که از آن بی خبر است ، بههمین خاطر پرخوری میکند که ممکن است بهدلیل عدم اطلاع از مشکل هورمونی ، این پرخوری را به اختلال خوردن نسبت بدهند. به دلیل پرفعال شدن سیستم کورتیزونی ، فرد پرخورتر از قبل میشود و دائما رفتارهای عصبی از خود نشان میدهد که علائم شاید تاحدودی شبیه پرخوری عصبی باشد ، اما در واقعیت این مشکل ناشی از مشکل هورمونی است.
درمان به چه صورت است؟
درمان این اختلال به آسانی میسر نیست اما از دیدگاه مقایسه میتوان گفت پرخوری عصبی درمان پذیرتر از بیاشتهایی عصبی است. اما از آنجایی که آنورکسیا ، اختلالی ذهنی و جسمی است ، درمان بیماری چند جانبه و تیمی است؛ یعنی تیمی متشکل از پزشک بالینی ، روانشناس ، مشاور و رژیم درمان. خانواده نیز در این میان ، نقش بسیار مهمی را برعهده دارد. برای درمان پرخوری عصبی و بیاشتهایی عصبی حتما باید در کنار دارودرمانی ، روان درمانی هم انجام شود.
راه کارهای کاهش وزن و جلوگیری از پرخوری با استفاده از نوشیدنی های مناسب را در سلامت دات لایف مطالعه کنید.