علائم هشدار و روش های تشخیص دیابت

پزشکان برای تشخیص دیابت از آزمایش خون کمک می گیرند زیرا در اوایل بیماری دیابت نوع ۲، هیچ نشانه ای از بیماری در شخص نمایان نمی شود. آزمایش کلیدی برای تشخیص دیابت شامل گرفتن نمونه خون در مطب یک پزشک یا یک درمانگاه و ارسال نمونه به آزمایشگاه، می باشد؛ تجزیه و تحلیل خون توسط آزمایشگاه برای اطمینان از دقیق بودن جواب آزمایش بسیار اهمیت دارد. وسایل اندازه ی گیری گلوکز یا قند خون که در مطب پزشک مورد استفاده قرار می گیرد به عنوان مثال دستگاه های گلوکومتر (دستگاه تعیین قند خون از خون نوک انگشت) که البته به اندازه ی کافی دقیق نیستند، ممکن است به عنوان یک شاخص خوب برای تشخیص سریع قند خون بالا در بیماران مورد استفاده قرار گیرد اما معیار مناسبی برای تشخیص دیابت نیست.

روش های تشخیص دیابت و علائم دیابت

آزمایشات چکاپ توسط پزشکان، به منظور تشخیص و درمان دیابت قبل از بروز عوارض دیابت می باشد و بعلاوه تشخیص زودرس مرحله ” پیش دیابت ” و درمان به موقع آن است، که می تواند از ایجاد دیابت نوع۲ جلوگیری کنند و یا شروع آن را در افراد مستعد به تاخیر بیندازند.

هر یک از آزمایش های زیر را می توان برای تشخیص دیابت انجام داد:

• آزمایش A1C که هموگلوبین A1C، HbA1C، یا آزمایش گلیکوهموگلوبین نیز نامیده می شود.
• آزمایش قند خون ناشتا ( FPB)
• آزمایش قدرت تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)

همه ی آزمایش ها برای تشخیص انواع دیابت توصیه می شود.

یکی دیگر از آزمایش های تشخیصی، آزمایش قند خون تصادفی (RPG) می باشد که گاهی اوقات برای تشخیص دیابت در طول یک چکاپ سلامت منظم استفاده می شود. اگر RPG اندازه گیری شده ی شخص ۲۰۰ میکروگرم در دسی لیتر یا بالاتر باشد، علائم دیابت در شخص بروز می کند و پزشکان بیماری دیابت را برای شخص تشخیص می دهند.

علائم دیابت عبارتند از:

• افزایش ادرار
• افزایش تشنگی
• کاهش وزن بدون علت ( تنها در دیابت  نوع یک مشاهده می شود و در نوع دو ، کاهش وزن مشاهده نمی شود)

دیگر نشانه های دیابت می تواند شامل خستگی ، تاری دید ، افزایش گرسنگی و بهبود نیافتن زخم ها باشد.

هر آزمایشی که برای تشخیص دیابت انجام می شود ، نیاز به انجام مجدد برای تایید جواب آزمایش دارد مگر این که نشانه های واضح دیابت در شخص نمایان شود.

تست ناشتای قند خون (FBS یا FPG)

تست FPG برای تشخیص پیش دیابت و دیابت گرفته می گیرد. آزمایش FPG رایج ترین آزمایش است که برای تشخیص دیابت استفاده می شود زیرا راحت تر از آزمایش OGTT انجام می شود و ارزان قیمت تر است.

آزمایش FPG، گلوکز شخصی را که حداقل ۸ ساعت چیزی نخورده باشد، اندازه گیری می کند، این آزمایش در صبح انجام می شود و قابل اطمینان تر است.

افراد با سطح ناشتای خون ۱۰۰ـ ۱۲۵ میلی گرم بر دسی لیتر دچار اختلال گلوگز ناشتا IFG شده اند و نشانه ای از مرحله ” پیش دیابت ” است.

سطح ۱۲۶ میلی گرم بر دسی لیتر یا بالاتر که توسط بیش از یک آزمایش در روزهای مختلف تایید شده است، نشان می دهد که شخص مبتلا به دیابت است.

آزمایش قدرت تحمل گلوکز خوراکی

OGTT برای تشخیص پیش دیابت و دیابت و دیابت بارداری مورد استفاده قرار می گیرد. تحقیقات نشان داده اند که آزمایش OGTT حساس تر و دقیق تر از آزمایش FPG است ولی انجام آن سخت تر می باشد. هنگامی که این آزمایش برای تشخیص پیش دیابت و دیابت مورد استفاده قرار می گیرد، OGTT گلوکز خون را بعد از ناشتا بودن فرد به مدت حداقل ۸ ساعت و ۲ ساعت بعد از خوردن نوشیدنی حاوی ۷۵ گرم گلوکز محلول در آب ، اندازه گیری می کند.

اگر سطح خون، ۲ ساعت بعد از خوردن نوشیدنی بین ۱۴۰ و ۱۹۹ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، فرد در معرض ابتلا به دیابت (مرحله پیش دیابت) است که اختلال در قدرت تحمل گلوکز یا IGT نامیده می شود. اگر توسط آزمون دوم تایید شد که سطح گلوکز ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر و یا بالاتراست، نشان دهنده ی این است که شخص مبتلا به دیابت است.

آیا نتایج آزمایشات دیابت همیشه دقیق است؟

همه ی نتایج تست های آزمایشگاهی می توانند از روزی به روز دیگر و از آزمایشی به آزمایش دیگرمتفاوت باشند. نتایج می توانند به دلیل موارد زیر با یکدیگر متفاوت باشند:

• در فرد مورد آزمایش: سطح گلوکز خون یک شخص به طور طبیعی در حال نوسان است و به غذا ، ورزش ، بیماری و استرس بستگی دارد.
• درآزمایش های مختلف: در هر آزمایش سطح گلوکز خون به روش های مختلف اندازه گیری می شود.
• در آزمایش های یکسان: حتی زمانی که نمونه خون یکسان بارها و بارها در یک آزمایشگاه بررسی شود، نتایج ممکن است به علت تغییرات کوچک در دما ، تجهیزات و یا برخورد دست به نمونه ها متفاوت باشد.

اگر چه همه ی این آزمایشات می توانند برای تشخیص دیابت مورد استفاده قرار گیرند، ولی در بعضی از نمونه ها ، دیابت در آزمایش اول ، بدون نیازبه آزمایشات دیگر، قابل تشخیص است. افرادی با نتایج متفاوت آزمایشگاهی ممکن است هنوز در مراحل ابتدایی بیماری باشند و از طرفی در مراحل ابتدایی بیماری ممکن است آزمایش قند خون در بعضی موارد طبیعی باشد. پزشکان در صورت شک به علائم دیابت ، تمام این تغییرات را در نتایج آزمایشگاهی در نظر دارند و در نتیجه برای تایید نتایج، تست ها را بارها در آزمایشگاه تکرار می کنند.

دیابت در طول زمان در حال پیشرفت است بنابراین حتی با وجود تفاوت در نتایج آزمایشگاهی، پزشک می تواند هنگامی که سطح گلوکز خون در حال بالا رفتن است به شما اطلاع بدهد.

تشخیص دیابت بارداری

پزشکان برای تشخیص دیابت بارداری از آزمایش OGTT استفاده می کند. زنان ممکن است در اولین مراجعه ی خود به پزشک بعد از بارداری یا در بین هفته ی ۲۴ تا ۲۸ بارداری، بسته به عوامل و نشانه های مشکوک به دیابت بارداری ، مورد آزمایش قرار گیرند. از طرفی زنان بارداری نیز وجود دارند که در اولین مراجعه ی خود ، پزشک دیابت نوع ۲ را در آن ها تشخیص می دهند. بسیاری از مطالعات نشان می دهد که دیابت نوع ۲ می تواند منجر به بروز عوارضی در مادر و نوزاد شود.

در مقالات بعدی به قند خون کودکان باید چند باشد و آزمایش قند خون در کودکان بیشتر خواهیم پرداخت.