در کشور ایران تهیه فرآورده های خونی برای بیماران ، توسط سازمان انتقال خون انجام می پذیرد. زمانی که شما به یک مرکز انتقال خون مراجعه می کنید، شما می بایست چهار مرحله را طی کنید: ۱) ثبت نام ۲) مصاحبه پزشک ۳) خون گیری و ۴) استراحت و پذیرایی اهدا کننده. در مقاله مراحل اهدای خون از سایت سلامت دات لایف به توضیح دقیق آنچه در یک مرکز انتقال خون بر شما می گذرد می پردازیم تا شما را با امر مقدس اهدای خون ، بیشتر آشنا کنیم.
در روش رایج خونگیری در سازمان انتقال خون ایران ، اهدا کننده به ترتیب وارد محیط های ثبت نام، اتاق پزشک، واحد خون گیری و نهایتا واحد استراحت و پذیرایی می شود و سپس می تواند از مرکز خارج شود و در ضمن علائم راهنمایی برای اطلاع رسانی شما نصب شده است.
اهدای خون در مرکز انتقال خون
مرحله اول اهدای خون : ثبت نام
مشخصات بیمار طبق نرم افزار سوال می شود و اطلاعات مورد نیاز از اهدا کننده پرسیده و نگهداری می شوند تا هر زمانی که نیاز به اطلاعات در مورد اهداکنندگان وجود داشته باشد قابل دسترسی باشند. این اطلاعات عبارتند از : نام و نام خانوادگی ، کد ملی ، آدرس محل کار و منزل ، شماره تلفن محل کار ومنزل ، تاریخ تولد و … پرسیده می شود و در صورت مراجعه قبلی ، اطلاعات شما به روز می شود. بعضی از مراکز انتقال خون ، از اهدا کننده عکس می گیرند که این کار برای شناسایی هویت وی مفید است. در انتها و بعد از ثبت نام کردن، اهدا کننده به اتاق پزشک راهنمایی می شود. اگر اهدا کننده ای قبلا مراجعه کرده و معاف (دائم یا موقت) شده است به اتاق پزشک رفته و پزشک با توجه به علت معافیت، توضیحات لازم را به وی میدهد. فقط پزشک و افراد ذی صلاح به دلایل عدم خون دهی و معافیت شما از اهدای خون دسترسی دارند.
مرحله دوم: اتاق پزشک – مصاحبه و معاینه اهدا کننده
درصورت مصرف یک سری از داروها، ابتلا به بعضی بیماری ها مثل بیماری عروق کرونر ، فشار خون خیلی بالا ، داشتن رفتارهای پرخطر و بعضی از شرایط روحی و جسمی ، شخص نباید اهدای خون انجام دهد و در این شرایط اهدای خون می تواند یا برای اهدا کننده یا گیرنده خون و یا هردو آن ها مضر باشد و لذا اهدا کننده اصطلاحا از خونگیری معاف می شود. برای این منظور ، پزشک ، اطلاعاتی از اهدا کننده از چند سال اخیر می گیرد که این اطلاعات به دو روش جمع آوری می شود، اول سؤالاتی از اهدا کننده پرسیده میشود که در صورت وجود موارد خاصی از اهدای وی جلوگیری به عمل می آید و توضیحات لازم به وی داده میشود. و دوم اهدا کننده توسط پزشک تحت معاینه های لازم برای انتقال خون قرار می گیرد.
مصاحبه با اهدا کننده
- اهداکنندگان باید قبل از اهدا، غذا میل کرده باشند و ظرف ۴ ساعت از آخرین وعده غذایی پذیرش شوند. در هنگام گرسنگی ، توصیه به اهدای خون نمی شود.
- اهداکنندگانی که طی ۳ روز گذشته سرماخوردگی، گلودرد یا مراجعه به دندان پزشک داشته اند از اهدای خون معاف هستند. (در مورد اعمال دندانپزشکی بدون نفوذ به بافت نرم ، حداقل سه روز و در صورت نفوذ به بافت نرم مثل کشیدن دندان، هفت روز معاف می شوند ).
- اهدا کننده نباید احساس خستگی، کسالت و بی خوابی کند.
- اهدا کننده نباید نشانه های اعتیاد به الکل داشته باشد مگرنه از اهدای خون معاف می شود.
- پزشک هر دو بازوی اهدا کننده را از نظر استفاده از داروهای تزریقی چک می کند و اگر نشانه مشخصی از تزریق دارو داشته باشد ، اهدا کننده معاف است.
- در 48 ساعت قبل آسپرین استفاده نکرده باشد. قرص وارفارین باتوجه به علت مصرفش معافیت ۶ ماهه وگاه دایم برای اهدای خون ایجاد می کند. در بیمارانی که پلاویکس می خورند، برای اهدای خون، دوهفته باید مصرف پلاویکس قطع شود ( البته اکثر مصرف کننده های پلاویکس مشکل قلبی دارند و معافیت دایم برای اهدای خون دارند و برای قطع مصرف باید با پزشک معالج خود مشورت کنند )
- در 12 ماه گذشته سابقه خالکوبی ، تاتو یا سوراخ کردن گوش ، و حجامت غیر استریل نداشته باشد.
و …
معاینه اهدا کننده خون
- اندازه گیری فشار خون که فشار بالا ( فشار سیستول ) شما نباید بیشتر از 180 و کمتر از 90 میلی متر جیوه باشد.
- اندازه گیری درجه حرارت بدن که نباید بالای 37.5 درجه سانتیگراد باشد.
- ضربان قلب که نباید فرد آریتمی قلبی داشته باشد.
- آزمایش هموگلوبین که در استانداردهای سازمان انتقال خون ایران ، برای خانم ها هموگلوبین زیر 12 و برای آقایان زیر 13 منع خونگیری دارد. همچنین در موارد هموگلوبین بالای 18 از اهدای خون معاف می شوید.
- اندازه گیری وزن ، که وزن اهدا کننده نباید از 50 کیلوگرم کمتر باشد.
مرحله سوم اهدای خون : اتاق خونگیری
در این واحد پس از تایید صحت اطلاعات فرد اهدا کننده ، مراحل زیر انجام می شود:
- ضد عفونی کردن بازوی اهدا کننده
- برچسب گذاری کیسه خون و لوله های آزمایش
- خون گیری
مرحله چهارم اهدای خون : استراحت و پذیرایی اهدا کننده
مرحله نهایی در زمان اهدای خون در یک مرکز انتقال خون ، پذیرایی از شماست. بعد از اهدای خون ، با تغذیه سبک از اهداکنندگان پذیرایی می شود. این پذیرایی علاوه بر اینکه به جایگزینی حجم خونی که از دست داده کمک می کند ، بلکه باعث توقف بیشتر اهدا کننده در مرکز می شود تا زمانی مناسب برای مراقبت های پزشکی و توصیه های لازم بعد از اهدای خون به وی داده شود.
در چند روز آینده توصیه های لازم پس از انتقال خون را برای شما خواهیم گفت.