سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
کم خونی همولیتیک ناشی از تخریب و لیز گلبول های قرمز خون در قسمت های مختلف بدن است. همولیز اصطلاحی است که برای تخریب گلبول های قرمز به کار می رود. طول عمر گلبول های قرمز در حدود 120 روز است. اما بیماری های مختلف مادرزادی یا غیر مادرزادی می توانند باعث شوند تا این گلبول ها زودتر از موعد تخریب شده و نابود شوند. در این حال فرد مبتلا به کم خونی همولیتیک می باشد. کم خونی همولیتیک با کم خونی ناشی از فقر آهن متفاوت است. سلامت دات لایف در این نوشته اطلاعات بیشتری در رابطه با کم خونی همولیتیک در اختیار شما قرار خواهد داد. کم خونی همولیتیک چیست؟…
کم خونی همولیتیک ( آنمی همولیتیک ) چیست؟
آنمی همولیتیک با دو منشاء داخل عروقی و خارج عروقی می باشد. این آنمی می تواند به دلایل ارثی و یا اکتسابی اتفاق افتد. بنابراین آنمی همولیتیک را بر اساس منشا می توان به دو گروه ارثی و اکتسابی تقسیم نمود. آنمی همولیتیک براساس افزایش تخریب گلبول های قرمز به وجود می آید.
در یک فرد سالم، عمر طبیعی گلبول های قرمز بین ۹۰ تا ۱۲۰ روز می باشد و طحال که محل عمده حذف گلبول‌های قرمز پیر از گردش خون می باشد، اقدام به حذف این گلبول‌ها متناسب و مطابق با میزان تولید در مغز استخوان می کند. ولی در افراد مبتلا به آنمی همولیتیک ، عمر گلبول های قرمز کمتر از حد طبیعی بوده و این سلول ها سریع تر تخریب می شوند.
در ابتدا مغز استخوان شروع به جبران این تخریب می کند و تولید خود را حتی تا ۸ برابر افزایش می دهد، ولی در صورت تخریب بسیار زیاد و خارج از توان مغز استخوان ، علائم آنمی آشکار می شود.
در این بیماری بیلی روبین و هموگلوبین موجود در خون افزایش یافته و از طریق ادرار دفع می شود و در نتیجه باعث ایجاد رنگ زرد تیره یا حتی قهوه ای در ادرار می شود.
دلایل ابتلا به کم خونی همولیتیک
اختلالات گلبول قرمز
- اختلال غشاء گلبول قرمز : مانند اسفروسیتوز ارثی ، الپتوسیتوز ارثی
- اختلال در هموگلوبین : تالاسمی ها ، کم خونی داسی شکل
- اختلال در آنزیم های سلولی : فاویسم
اختلالات خارج از گلبول قرمز
- مسمومیت ها : مثل مسمومیت با سرب
- بیماری های خود ایمنی : که باعث کم خونی همولیتیک خود ایمن می شود.
- سندروم (نشانگان ) آگلوتینین سرد
- سندورم همولیتیک اورمیک
- پیاده روی یا رژه طولانی مدت
علائم بیماری کم خونی همولیتیک
در این نوع آنمی به دلیل تخریب گلبول های قرمز معمولاً افزایش بیلی روبین خون ، زردی و افزایش خونسازی در مغز استخوان دیده می شود. در طولانی مدت ممکن است سنگ کیسه صفرا و هایپرتانسیون ریوی نیز مشاهده شود. نشانه های ابتلا به کم خونی همولیتیک عبارت اند از :
- زردی چهره
- مشکلات تنفسی
- وجود خون درون ادرار یا مدفوع
- بزرگ شدن طحال به مقدار زیاد که باعث افزایش تخریب گلبول های قرمز می شود
- درد ، شوک و وضعیت جدی که در اثر تخریب گلبول های قرمز ایجاد می شود
- خستگی
- ضربان قلب نامنظم
کم خونی همولیتیک خود ایمنی (AIHA)
گونه‌ای از کم‌خونی است که آنتی بادی ( پادتن ) خود شخص ، علیه گلبول قرمز خون عمل می‌کنند. با توجه به تخریب گلبول های قرمز خون ، غلظت خون نیز کاهش می یابد. طول عمر گلبول‌های قرمز که در حالت عادی ۱۰۰ تا ۱۲۰ روز است ، در موارد شدید این بیماری به چند روز کاهش می یابد. این بیماری به دو زیر گونه تقسیم می شود:
- کم خونی همولیتیک خود ایمنی گرم : دراین مورد ، پادتن در دمای 40 درجه ، باعث تخریب گلبول قرمز می شود. بنابراین بیمار هنگام تب ، دچار کم خونی همولیتیک می شود.
- کم خونی همولیتیک خود ایمنی سرد : در این مورد ، پادتن در دمانی 37 درجه ، فعال است. بنابراین درشرایط عادی نیز سبب کم خونی همولیتیک می شود.
درمان کم خونی همولیتیک
معاینات و آزمایشات دقیق و همچنین سابقه خانوادگی بیمار به منظور تشخیص دقیق علت بیماری و در نتیجه انتخاب درمان صحیح لازم می باشد. مجموعه‌ای وسیع از بیماری‌های مغز استخوان می‌تواند منجر به کم‌خونی شود، به عنوان مثال سرطان هایی که به مغز استخوان منتشر می‌شود ، یا سرطان های مغز استخوان ( مانند لوسمی ) می‌تواند منجر به تولید گلبول های قرمز ناکافی از مغز استخوان و کم خونی شود. شیمی درمانی نیز می تواند به تشدید کم خونی دامن بزند.
اگر کم خونی همولیتیک در یک فرد ارثی نباشد و به طور اکتسابی ایجاد شده باشد ، معمولاً می توان با حذف علت ، مثلا دارو ، آن را درمان کرد. گاهی ممکن است لازم باشد که طحال برداشته شود.
اگر کم خونی همولیتیک ثانویه بوده یعنی نشأت گرفته از یک بیماری دیگر باشد ، تنها درمان بیماری زمینه ساز اولیه می تواند وضعیت فرد را تغییر دهد.
اگر کم خونی همولیتیک ارثی باشد ، در حال حاضر روشی برای درمان آن وجود ندارد. اما در عین حال می توان علایم را تخفیف داد یا کنترل کرد.
همانطور که گفته شد کم خونی همولیتیک با کم خونی ناشی از فقر آهن متفاوت است اما بهتر است پس از مطالعه نوشته بالا عوامل ایجاد کننده کم خونی ناشی از فقر آهن را نیز بشناسید.