تغذیه از راه لوله بینی – معده و مراقبت های لازم

مراقبت از بیمارانی که از راه لوله بینی – معده تغذیه می کنند بسیار دشوار ، حساس و حائز اهمیت می باشد که بدون داشتن اطلاعات اولیه این کار امکان پذیر نیست. سلامت دات لایف در این مقاله در مورد مراقبت و تغذیه بیمارانی که از راه لولۀ بینی – معده غذادهی می شوند ، توضیحاتی مفید و کاربردی ارائه داده است.

1- لوله بینی – معده ( NGT ) در چه مواردی استفاده می شود ؟

این لوله از بینی شروع شده و تا معده ادامه می یابد و در واقع یک مسیر موقت برای تغذیه بیمار می باشد.

الف : تغذیه بیمارانی که بیهوش یا نیمه هوشیار هستند.

ب : افرادی که توانایی غذا خوردن را ندارند. مانند کسانی که دچار شکستگی فک شده اند  و یا تحت عمل جراحی صورت قرار گرفته باشند ، به طوری که امکان تغذیه از راه دهان را نداشته باشند.

ج : افرادی که از طریق تغذیه دهانی قادر به دریافت کالری مورد نیاز خود نیستند.

برای تغذیه از طریق لوله مهم ترین نکته اطمینان حاصل کردن از جابجا نشدن لوله می باشد.

 

2- تغذیه با لوله بینی – معده چگونه است ؟

– وسایل مورد نیاز برای غذادهی به افرادی که از لولۀ بینی – معده استفاده می کنند سرنگ مخصوص غذادهی ، گوشی پزشکی ، آب و غذای آماده می باشد.

– ابتدا دست ها را با آب و صابون بشویید و خشک کنید ؛ مطمئن شوید که لوله در جای خود قرار دارد ؛ سپس با سرنگ مخصوص غذا ، محتویات معده را بکشید. اگر مقدار موادی که در معده باقی مانده است بیش از 10 سی سی باشد مواد را به معده برگردانید و غذا دهی را به 1 تا 2 ساعت بعد موکول کنید.

– برای غذا دادن به بیمار باید پیستون سرنگ را خارج کنید ؛ ابتدا مقداری آب به بیمار بدهید ؛ این کار باعث می شود مسیر لوله شسته شده و آب رسانی لازم به بیمار تا حدودی انجام شود.

 

توجه :

در حین غذا دادن ، بیمار حتما باید در وضعیت نیمه نشسته باشد. سپس غذای آماده شده را که دمای متعادلی دارد ، درون سرنگ بریزید و سرنگ را بالا نگه دارید تا مواد به آرامی وارد معده شود. اگر غذا بیش از حد سفت بود و خیلی کند از سرنگ رد می شد می توانید آن را با آب یا آبمیوه گرم رقیق کنید. اما دقت داشته باشید این رقیق کردن غذا باعث نشود بیمار مقدار کالری لازم را دریافت نکند. غذا را با فشار دادن پیستون وارد معده نکنید. این کار باعث آسیب بافت مخاط معده می شود. اجازه دهید غذا به آهستگی وارد معده شود. بعد از اتمام غذا ، دوباره از طریق لوله به بیمار آب بدهید تا مسیر لوله به خوبی شسته شود و از انسداد آن جلوگیری گردد. بعد از اتمام کار انتهای لوله را با گیره آن ببندید تا محتویات معده به داخل لوله بر نگردد. حدود نیم ساعت بعد از غذا دادن ، بیمار را در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته نگه دارید. در انتهای کار دستهای خود را با آب و صابون بشویید.

 

نکات مهم در تغذیه از راه لوله بینی :

1- رعایت بهداشت دهان و بینی در این بیماران بسیار مهم است ، پس  استفاده از دهان شویه و مسواک برای این افراد ضروری است.

2- چسب روی بینی را هر چند روز یکبار تعویض نمایید ؛ مرتبا جای چسب را تغییر دهید ، با این کار از زخم شدن بینی پیش گیری می کنید.

3- بهتر است بینی بیمار را با گوش پاک کن مرطوب تمیز کنید و آن را به وسیله یک پماد نرم کننده مانند پماد ویتامین  A+D کمی چرب نمایید تا زخم نشود.

نکته : در صورتی که بیمار از خشکی دهان و گلو شکایت دارد با اجازه پزشک می توانید از آدامس یا آبنبات استفاده کند ، همچنین استفاده از بخور می تواند در رفع این مشکل بسیار مفید باشد.

 

توجه کنید :

* غذایی که از طریق لوله داده می شود باید حاوی کلیه مواد مورد نیاز بدن باشد

* غذا نباید حاوی موادی باشد که باعث انسداد راه لوله گردد. بنابراین بهتر است غذا را از یک صافی رد کنید

* هرگز دارو و غذا را با هم مخلوط نکنید

* برای طرح یک برنامه غذایی کامل بهتر است با یک فرد متخصص مشورت کنید.

3- تغذیه با لوله بینی – معده چه عوارضی دارد ؟ راه های پیشگیری از آن چیست ؟

الف : اسهال ، ممکن است به چند علت ایجاد شود :

• غذای بیمار چرب باشد.
• سرعت ورود غذا زیاد باشد.
• ممکن است بیمار به ماده غذایی حساسیت داشته باشد.
• غذا آلوده باشد.
•  غذا به مدت طولانی نگهداری شده باشد.
•  غذا سرد باشد ( دقت نمایید دمای مناسب غذا دمای اتاق است ).

 

ب : تهوع و استفراغ ، ممکن است به این دلایل ایجاد شود :

•  سرعت ورود غذا به معده زیاد باشد.
•  غذا را با فشار وارد معده شود.
•  ممکن است معده پر باشد و تخلیه معده به صورت کامل انجام نشده باشد.
•  مهم ترین مسأله این است که ممکن است لوله از جای خود خارج شده باشد.

 

ج : تجمع گاز و نفخ شکم ، ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود :

•  هوا همراه با غذا وارد معده شده باشد.
•  حجم غذای داده شده در یک وعده زیاد باشد.
•  سرعت ورود غذا و مایعات به معده زیاد بوده باشد.
•  غذای بیمار سرد باشد.

 

د : یبوست ، ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود :

•  در رژیم غذایی بیمار به طور مکرر از لبنیات مانند ماست و شیر استفاده شده باشد.
• بیمار مقدار میوه و سبزیجات کمی دریافت کرده باشد.
•  مایعات به حد کافی مصرف نشده باشد.

 

ه : ورود مواد به ریه ، ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود :

•  لوله در جای خود نباشد.
•  در اثر استفراغ کردن محتویات معده وارد ریه شود.

برای پیشگیری از ورود مواد غذایی به راه هوایی ، حین تغذیه و تا نیم ساعت بعد از آن بیمار را به صورت نشسته یا نیمه نشسته نگه دارید.

 

خ : انسداد لوله ، ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود :

•  اگر ذرات درشت در مایع تغذیه وجود داشته باشد.
• پیچ خوردگی در مسیر لوله ایجاد شده باشد.
•  مسیر لوله بعد از تغذیه به خوبی با آب شسته نشده باشد.

 

تذکر : در صورتی که هر یک از موارد فوق برای بیمار ایجاد شد به پرستار و یا پزشک اطلاع دهید.