جغرات (ماست):
در منابع طب سنتی ایران با نام لبن الحامض آمده است.
ماهیت آن: شیر منجمد است و بهترین آن، ماست تهیه شده از شیر تازه گاو است که اندک ترش است.
طبیعت آن: سرد و تر، هرچه ترش تر و رقیق تر باشد سردی و تری آن زیادتر است.
افعال و خواص ماست:
مرطب بدن و چاق کننده (مسمن) است. ماست با افزایش رطوبت در اندام ها، زمینه افزایش حجم را فراهم می کند. این خاصیت در افراد لاغری که دارای مزاج گرم و خشک هستند، بیشتر و سریع تر به ظهور می رسد.
زیرا سردی ماست باعث تعدیل گرمی مزاج شده و تری ماست از سرعت تحلیل رطوبات آن می کاهد. رفته رفته با تجمع و تعدیل رطوبت در بدن افزایش حجم پدیدار می شود.
با توجه به آنچه بیان شد مصرف ماست برای افراد لاغر با مزاج گرم و خشک مناسب و اثر دارویی دارد ولی در افراد با مزاج سرد و تر ممکن است باعث بروز علامات نامطلوبی شود.
ماست مسکن تشنگی و عطش
ماست مقوی قوای جنسی در گرم مزاجان
غذاییت آن نسبت به دوغ به سبب زیاد بودن بخش چربی، بیشتر است در سایر افعال نزدیک به دوغ است.
بر سر مالیدن چربی بالای ماست، رطوبت بخش مغز و اعصاب و خواب آور است.
افرادی که به علت خشکی غالب در روده ها دچار یبوست هستند، اگر هر شب وقت خواب 200 گرم ماست را با یکی دو قاشق شکر مخلوط و میل کنند درکاهش یبوست کمک کننده است.
ضررها:
مضر سرد مزاجان و معده سرد و دیر هضم و مسدد و تولید کننده خلط است.
مضر تبهای عفونی است.
مصلح آن زنجبیل است.
منابع:
- محمد حسین عقیلی خراسانی، مخزن الادویه
- محمد عبادیانی، داروهای آبدست طبیب در مکتب طب ایرانی، ص: 49