علت و مکانیسم برنزه شدن پوست در اثر نور خورشید چیست؟
ساختمان پوست : پوست دارای دو قسمت اصلی اپیدرم ( روپوست) در سطح و درم (dermis) در عمق است. در داخل درم سلول هایی موسوم به ملائوسیت ها وجود دارند که تولید رنگدانه ای تیره موسوم به ملانین می کنند و مسئول رنگ پوست افراد هستند.
اثرات نورخورشید : یکی ازاجزا تشکیل دهنده نور خورشید اشعه ماورا بنفش (ultraviolet Radiation به اختصار UV) است و خود دارای سه نوع ( UVA) A ، B ( UVB) ، C (UVC) بسیار خطرناک هستند ولی خوشبختانه توسط لایه اوزون که لایه خارجی جو زمین را تشکیل می دهد، جذب یا دفع می شود و به زمین نمی رسد. اما دو اشعه دیگر از جو عبور کرده و به زمین می رسند.
اشعه UVB بیشتر باعث قرمزی و سوختگی پوست می شود . در طولانی مدت باعث اثراتی همچون (1) چین و چروک ، (2) لکه های پیری پوست و (3) چرمی شکل و ضخیم شدن پوست می شود و یکی از عوامل اصلی دربروز سرطان پوست است.
اشعه UVA قدرت نفوذ به عمق پوست را داشته و با تحریک و اثر بر روی ملائوسیت ها موجب افزایش ملانین سازی در آنها و در نهایت تیره و برنزه شدن پوست می شود مطالعه جدید نشان داده اند که اشعه UVA نیز در ایجاد سرطان پوست کمی دخیل است.
نکته : براساس مطالعات انجام شده، تصور می شود، بیش از 90% تغییرات جلدی که در دوران پیری دیده می شود مربوط به اثرات نور خورشید است به عبارت دیگر اگر از دوران کودکی محافظت صحیح در مقابل نور خورشید به عمل آید، ظاهر و خصوصیات پوستتان در سن 70 سالگی تقریباً همانند یک فرد 25 ساله خواهد بود.
آیا با استفاده از ضد آفتاب هایی که جلوی اشعه UVB را می گیرند و یا لامپ های UVA ( موسوم به لامپ های برنزه کننده) می توان پوست را برنزه کرد و خطری نیز ما را تهدید نکند؟
خیر، همچنانکه ذکر شد، اشعه UVA نیز کمی خاصیت سرطان زایی دارد. از طرف دیگر با همه تمهیدات باز هم در این روش ها مقادیر اشعه UVB به پوست خواهد رسید و بالاخره اینکه اشعه UVA در برخی روندهای پیری پوست نیز دخیل است.
با همه توضیحات و خطرات فوق الذکر در صورت اصرار بر برنزه کردن پوست، بهترین روش چیست؟
خوشبختانه امروزه ترکیبات موضعی ساخته و به بازار عرضه شده اند که دارای موادی (DHA) بوده و بدون نیاز به اشعه ماوراء بنفش در سطح پوست اکسید شده و پوست را تیره می کنند و تا 6-3 روز اثر آنها باقی می ماند. این مواد به Tans in a bottle ، sunless self- Tanners معروف هستند. البته هنوز مصرف طولانی مدت این مواد بطور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است.