سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
گاستروپارزی یا تنبلی معده وضعیتی است که در آن معده توانایی تحرک و تخلیه خود را نداشته و بنابراین مواد غذایی بلعیده شده در آن انباشته خواهد شد. گاستروپارزی علامت سندروم سوء هاضمه می باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در گاستروپارزی عضلات معده نمی توانند به خوبی منقبض شده و حرکات معدی را به وجود آورند بنابراین کیموس ( مواد غذایی هضم شده در معده ) تشکیل نخواهد شد و غذای بلعیده شده در معده خواهد ماند. احساس سنگینی و پری ، باد گلوی بد بو و حتی حالت تهوع می تواند از علائم گاستروپارزی باشند. با سلامت دات لایف همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد این وضعیت بدست آورید. گاستروپارزی یا تنبلی معده چیست ؟
گاستروپارزی چیست ؟
گاستروپارزی اختلالی است که در صورت وجود مشکلات در عضلات معده ایجاد می شود. گاهی اوقات به طور عامیانه به این مشکل “ تاخیر تخلیه معده “می گویند. بعداز قورت دادن غذا ، عضلات معده شروع به انقباض و تنگ شدن می کنند. این کار باعث خرد شدن غذا و ورود آن به روده کوچک می شود تا در ادامه مراحل هضم روی آن صورت گیرد. اگر گاستروپارزی داشته باشید ، عضلات معده شما نمی توانند بدرستی منقبض شوند. این کار سبب تاخیر در خرد شدن غذا و فرستادن آن به روده کوچک می شود.
اگرچه بیماری گاستروپارزی باعث مرگ نمی‌شود و تغییر چندانی در طول عمر فرد ایجاد نمی کند ، ولی کیفیت زندگی کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا خواهد کرد. در این بیماری ، غذا مدت خیلی طولانی در معده باقی می ماند و فرد ، احساس سیری و پری می کند.
در گاستروپارزی ، اعصاب معده به خوبی کار نمی‌کنند. در واقع عصب معده یا همان عصب واگ که در حرکت غذا در مجرای گوارشی نقش دارد ، آسیب می‌بیند و ماهیچه های معده و روده کوچک به طور طبیعی کار نمی‌کنند. لذا حرکت غذا در لوله گوارش کند شده یا کاملا متوقف می‌گردد.
علائم گاستروپارزی چیست؟
علائم گاستروپارزی می تواند خفیف یا شدید باشد و شامل موارد زیر است:
- سوزش سر دل یا درد معده
- تهوع
- استفراغ ، بخصوص بالا آوردن تکه های هضم نشده غذا
- احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر اندک غذا
- باد گلو داشتن ( بوی باد گلو در گاستروپارزی فوق العاده شدید بوده و احساس ناخوشایندی پس از زدن باد گلو به فرد دست خواهد داد)
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن در صورت ابتلای طولانی مدت به گاستروپارزی
- ناپایداری قند خون (در بیماران دیابتی)
- احساس برگشت غذا از معده به مری
- احساس انقباض و گرفتگی عضلات دیواره معده
- نفخ شکم
این علائم در بسیاری از بیماری ها دیده می شوند. بنابراین تشخیص گاستروپارزی مشکل خواهد بود.
عوامل و بیماری های ایجاد کننده گاستروپارزی یا فلج معده
در بین بیماری ها، دیابت سر دسته بیماری هایی است که بیماری عذاب آور فلج معده را ایجاد می‌کند. هر چه قند خون بالاتر باشد این عارضه نیز شدیدتر است و با کنترل قند خون ، معده حرکاتش بهتر خواهد شد. بهتر است افراد دیابتی بدانند که میزان قند خون در افراد دیابتی چه مقدار باید باشد.
کنترل بیماری دیابت یکی از عوامل کمک کننده به کاهش عوامل ناشی از گاستروپارزی می باشد.
این اختلال در واقع نوع دیگری از نوروپاتی (اختلال عصبی) دیابتی است. در صورتی که قند خون در یک دوره طولانی مدت در بیماری دیابت بالا بماند ، عصب معده آسیب می بیند. در حقیقت قند خون بالا منجر به تغییرات شیمیایی در اعصاب و آسیب به عروق می شود.
گاستروپارزی را همه ما هنگام ابتلا به بیماری‌های ویروسی سخت، تجربه کرده‌ایم که در بسیاری از اوقات همراه با تهوع و استفراغ بوده است؛ البته به دنبال بیماری های ویروسی ایجاد مشکلات گوارشی در کودکان بسیار شایع تر است.
از علل بسیار شایع فلج معده ، داروها هستند. انواع داروهای مشتقات مورفین مثل تریاک ایجاد بی اشتهایی و سیری کاذب می‌کند. مصرف سیگار نیز چنین عارضه‌ای دارد. از جمله داروهای دیگر انواع آنتی‌هیستامین ها مثل دیفن هیدرامین ، دیمن هیدرینات و سایر هم خانواده های این داروهاست که گاستروپارزی را سبب می‌شود.
عوامل دیگر که ممکن است ابتلا به بیماری گاستروپارزی یا تنبلی معده را رقم بزنند عبارتند از :
- برخی داروهای دیگر مانند داروهای ضد درد ، ضد افسردگی و …
- اعمال جراحی روی مری ، معده یا روده کوچک
- رادیوتراپی معده یا قفسه سینه برای درمان سرطان
- اختلالات خوردن مثل آنورکسیای عصبی و بولیمیا
- بیماری رفلکس معده ( ورود محتویات معده به مری)
- سایر اختلالات همچون پرکاری تیروئید ، اسکلرودرمی ، پارکینسون و برخی بیماری های خود ایمنی دیگر.
ارتباط گاستروپارزی با استرس و تغذیه
عوامل عصبی و نوع تغذیه در ابتلا به تنبلی معده بر اساس سن بیمار متفاوت عمل می‌کند و اگر افراد کمتر از 45 سال با این مشکل روبرو شوند باید حتما آزمایش های مختلفی بدهند تا از لحاظ عفونی بررسی شوند.
درمان گاستروپارزی
درمان خاصی برای فلج معده وجود ندارد. درمان ها بیشتر برای رفع عامل ایجاد کننده است و یا جهت رفع علائم. ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف برخی از داروهایتان را قطع کنید. بدون مشورت با دکتر هیچ دارویی را قطع نکنید. ممکن است پزشک شما اختلالات خوردن و عادات بد غذایی شما را اصلاح کند. عفونت یا سایر مشکلاتی که سبب گاستروپارزی می شود و نیز بایستی اصلاح شود.
تغییر رژیم غذایی مهم است. چون شما دیگر قادر نخواهید بود تا طبق معمول مواد خوراکی مصرف کنید ، مهم است که اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی مواد مغذی دریافت می کنید.
– تغییر در رژیم غذایی می تواند به صورت زیر باشد :
- وعده های بیشتر با حجم کمتر مصرف کنید
- غذاهای نرم تر مثل سبزیجات و سوپ که به خوبی پخته شده باشند مصرف کنید
- مصرف چربی خود را محدود کنید. چربی ها حرکات و تخلیه معده را به تاخیر می اندازند
- شربت های مکمل مصرف کنید
- غذای خود را با همزن برقی تبدیل به پوره کنید.
داروها : متوکلوپرامید و اریترومایسین می توانند به انقباض عضلات معده کمک کنند.
لوله غذارسانی : اگر مشکل گاستروپارزی شدید باشد ، یک لوله از پوست رد شده و وارد روده می شود و یا از بینی و دهان به روده می رسد. در بیماران دیابتی با این وسیله می توان از نوسان قند خون جلوگیری کرد.