زمان غذا خوردن یکی از فرصت های طلایی برای دور هم نشستن و برقراری پیوندهای خانوادگی است و بایستی چنین فرصتی را غنیمت شمرد. با به کار بستن تمهیدات زیر می توان بهترین نتیجه را از چنین موقعیتی به دست آورد:
- سعی کنید حداقل یک وعده غذایی را دور هم غذا بخورید (غالبا شام) و اگر کودکتان بیش از 2 تا 3 سال دارد اجازه دهید یک بار در هفته را او انتخاب کند که کجا و چه چیزی خورده شود ( می تواند حیاط خانه و یا بیرون و رستوران باشد).
- اسباب بازی و تلویزیون در زمان صرف غذا ممنوع (بهتر است از چند دقیقه قبل از زمان غذا تلویزیون خاموش شود). تنها چیزی که کودک اجازه دارد با خود داشته باشد، آن چیزی است که به او چسبیده است (اکثر خردسالان یک اسباب بازی یا وسیله دیگری نظیر بالشتک، یا پتوی کوچک و…. همواره با خود حمل می کنند و به اصطلاح به آن متصل و چسبیده اند که امری کاملا طبیعی است).
- اینجا یکی از مصادیق “ یکی برای همه و همه برای یکی” است تمرین کنید تا همه باهم سر سفره یا میز غذا حاضر شوند و همراه با هم به پایان برسانند حتی اگر کسی زودتر تمام کرد یا سیر شد بهتر است (اجباری نیست) در محل خود باقی بماند و با دیگران همراهی کند.
- اگر نو نهال (14 تا 24 ماهه) دارید، آماده یک به هم ریختگی تمام عیار باشید. زیرا در این سنین کودک به معنای واقعی با دست و پا وارد غذا می شود و یک امر طبیعی است ( اینجاست که یک حیوان خانگی برای پاک سازی کمک کننده است!). چنین کودکی بهتر است فقط پوشک داشته باشد و بلافاصله پس از اتمام غذا مادر او را مستقیما به حمام ببرد و سایر اعضای خانواده مشغول تمیز کردن میز غذا و آشپزخانه شوند.
- در این میان می توان مفهوم واقعی مشارکت، شریک شدن و تا حدی مسئولیت پذیری را به نمایش گذاشت. بهتر است هر یک از اعضای خانواده در چیدن سفره یا میز غذا نقشی ایفا کنند (مثلا یک نفر قاشق و چنگال ها را بچیند، دیگری بشقاب ها، نفر دیگر لیوان و….). در جمع کردن سفره و شستن ظروف نیز این مسأله تا حدودی رعایت شود. اگر می خواهید خانواده سالمی داشته باشید این گفته فسیلی و پوچ را که «زنی گفته اند مردی گفته اند» را از ذهنتان برای همیشه پاک کنید.
- آرایش و تزیین سفره و غذا در تحریک اشتها نقش بسیاری دارد، آن را بیاموزید و به کار ببندید.
- سعی کنید چند ماده غذایی ولی به مقدار مناسب تهیه کنید (یکی از آنها بهتر است غذای مورد علاقه کودک باشد). برای شروع به مقدار بسیار کم برای کودکتان غذا بکشید. مثلا یک تکه کوچک بروکلی، یک تکه کوچک ماهی و یک قاشق پوره سیب زمینی. پس از تمام کردن آن از او بپرسید که آیا مقدار دیگری می خواهد و از کدام؟ (سرخود به بشقابش غذا اضافه نکنید).
- غذا خوردن را به صحنه تئاتر و نمایش تبدیل نکنید. نه به دنبال کودکتان بدوید نه شکلک در بیاورید، نه سرزنش و توبیخ کنید، و نه تهدید کنید و نه جایزه بدهید.
- اگر تعداد افراد خانواده زیاد است و یا وقت و امکان کافی ندارید که به تعداد و سلیقه ها غذا درست کنید، حق انتخاب را به عهده فرزندتان بگذارید که یا هر آنچه هست را بخورند (بو وارده) و یا اینکه بر حسب سنش چند دقیقه تا چند ساعت (و یا چند تا وعده بعدی غذا) باید صبر کنند.
- اگر کودکتان خردسال است (کمتر از 3 تا 4 سال) و غذایش را به طور کامل تمام نکرد و مدتی بعد از جمع کردن سفره یا میز غذا، اظهار گرسنگی کرد نه نق بزنید و نه سرزنش کنید. فقط با ذکر این نکته که اینطوری کار مامان زیاد میشه و چقد خوب میشه غذاتو موقع خودش تمام کنی مهربانانه به خواسته اش عمل کنید.
- به مرور زمان عادت کنید هر نفر از اعضای خانواده یک اتفاق خوب (ترجیحا) یا مشکلی را که در طول روز با آن مواجه شده است را موقع صرف غذا تعریف کند.
- در پایان حتما تمامی افراد سهمی در جمع کردن میزغذا و شستن ظروف به عهده بگیرند. مثلا در مورد کودک خردسال 5/2 ساله تان به او کمک کنید تا حداقل لیوانش را به ظرفشویی ببرد. او از اینکه کاری انجام داده است بسیار راضی و خشنود خواهد شد.
منبع: کتاب پرورش،تربیت و مراقبت از کودکان و نوجوانان 2 تا 5 سالگی، انتشارات ما و شما