همانطور که در دختران قاعدگی به منزله توانایی در بچه دار شدن است، در پسران نیز خروج منی ( semen) نمایانگر توانایی در باروری است که معمولاً موقع خواب (محتلم شدن) و یا در پی استمناء (خود ارضایی) رخ می دهد و بطور متوسط در سن 14 تا 16 سالگی برای اولین بار ظاهر می شود.
دفعات احتلام به طور متوسط هر 2 هفته یکبار می باشد و با خیس شدن لباس زیر مشخص می شود ( با یا بدون اینکه شخص خوابش را بخاطر بیاورد). انزال (خروج منی) معمولاً با یک احساس خوشایند ناگهانی، شدید، و کوتاه مدت همراه است که به آن اوج لذت جنسی ( ارگاسم) گفته می شود ( برای مطالعه کاملتر به فصل بعد و نیز کتاب « آموزش مسائل جنسی و راه حل های مشکلات آن» از انتشارات ما و شمامراجعه کنید).
محتلم شدن و انزال، جوش های صورت (و سایر تغییرات دوره ی بلوغ)
من پسری 15 ساله هستم و به تازگی هر از گاهی صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب متوجه خیس شدن لباس زیر می شوم. علت آن چیست؟
دو مساله در مورد شما قابل طرح است: (1) شب اداری و (2) محتلم شدن (انزال غیر ارادی) در شب ادراری، لباس آلوده و رطوبت بوی ادرار می دهد و معمولاً مقدار رطوبت و خیسی زیاد است. اما احتلام در پی خوابهای جنسی ( شخص ممکن است به خاطر نیاورد) بروز کرده و ترشحات بوی خاص دارد ( نه بوی ادرار) و مقدار آن معمولاً کم است و دیر خشک می شود و لزج است. احتلام ممکن است حتی درون خواب روزانه نیز رخ دهد و یک امر طبیعی تلقی می شود.
آیا ممکن است بدون تحریک و فعالیت جنسی، ترشحات جنسی از شخص خارج شود؟
بلی. در برخی از افراد ممکن است ترشحات جنسی به دلایلی زیاد شود و بدون محرک ترشحات جنسی ( منی رقیق) از شخص خارج شود.
سایر تغییرات
1) درد و بزگ شدن پستان ها
در حدود دو سوم تا سه چهارم پسران در سنین 13 تا 14 سالگی یک یا هر دو پستانها کمی رشد می کنند که معمولا بسیار کم بوده و به صورت بروز توده ( پستانی) در زیر نوک و هاله پستان مشخص می شود و معمولاً در اثر ضربه یا دستکاری دردناک می باشد. همچنانکه قبلاٌ ذکر شد، در بدن افراد مذکر نیز مقادیر کمی هورمونهای زنانه ( خصوصاٌ استروژن) تولید و ساخته می شود و علت رشد جزئی پستان در پسران افزایش نسبت هورمون زنانه (استروژن) به هورمون مردانه (تستوسترون) است و اکثراً حالت طبیعی تلقی می شود. خوشبختانه اگر قطر بافت پستان کوچک باشد ( کمتر از 4 سانتیمتر) در 90% موارد ظرف سه سال خود بخود تحلیل رفته و برطرف می شود. اما در صورت باقی ماندن بعد از این مدت یا بزرگتر بودن ، معمولاً جراحی لازم خواهد شد.
2) جوش صورت و بدن
در پوست دو نوع غده برون ریز وجود دارد (1) غدد چربی (sebaceous Glands) و (2) غدد عرق (sweat Glands) . غدد چربی ( یا سباسه) مسئول تولید نوعی چربی برای محافظت و مرطوب و نرم نگه داشتن پوست و مو بوده و در مجاور پیاز موها قرار دارند. با شروع بلوغ تحت تاثیر افزایش هورمون های مردانه، فعالیت آنها نیز تشدید و ترکیبات آنها کمی تغییر می کند. این مسئله همراه با رشد برخی میکروب ها در مجرای آنها و عوامل دیگر باعث بوجود آمدن جوش یا آکنه ( Acne) می شود که به صورت دانه های ریز، بر جسته، کرم رنگ حاوی چروک و یا سر سیاه تظاهر می کنند. از آنجایی که غدد سباسه بیشتر در صورت، گردن، شانه ها، جلوی سینه و بین کتف ها وجود دارند، لذا جوش ها نیز بیشتر در این نواحی بروز می کنند ( برای مطالعه بیشتر به فصول بعدی و برای مطالعه کامل به کتاب « جوش صورت و تنه» از همین مجموعه مراجعه کنید).
3) عروق و بوی بدن
یکی دیگر از تغییرات دوران بلوغ، تکامل و افزایش فعالیت غدد عرق است. دو نوع غدد وجود دارد. یکی بنام اکرین ( Eccrine) که غدد عرق واقعی بوده و ترشحات آن شامل آب و املاح ( خصوصاً نمک) بوده وتقریباً در سراسر بدن وجود دارند و تحت کنترل سیستم عصبی خودکار قرار داشته و وظیفه اصلی آنها تنظیم درجه حرارت بدن هستند. غدد عرق اکرین ( خصوصاً پوست کف دست و پاها و تا حدی صورت) تحت تاثیر عوامل روحی نیز بوده و به همین دلیل در زمان هیجانات روحی ( بدون اینکه شخص فعالیتی داشته باشد) پوست کف دست و پاها عرق کرده و خیس می شوند.
مسائل و سوالات شایع مرتبط با نوجوانی و بلوغ
ما در این بخش به پاره ای از مسائل که در دوران نوجوانی مورد توجه و حائز اهمیت است، پرداخته و به برخی از سؤالات شایع و پاسخ داده نشده، جواب می نهیم.
بهداشت پوست و مو
استحمام ، عرق و بوی بدن
چند بار استحمام در هفته مناسب است؟
بر حسب میزان چربی پوست و مو، محل زندگی، شغل و میزان فعالیت، دفعات مناسب شستشوی سر وبدن از هر روز تا هفته ای یک تا دوباره متفاوت است. افرادی که پوست و موی چربی داشته و هر روز کار فعالیت می کنند و محیط کار و زندگی آنها کثیف است. ممکن است به شستشوی روزانه احتیاج داشته باشند. در کل، در شرایط معمولی در یک شخص نوجوان 2 تا 3 بار استحمام در هفته کافی است.
آیا شستشوی زیاد مضر است؟
تماس طولانی و مکرر با آب، خصوصاً اگر در هر بار مواد پاک کننده نیز استفاده شود می تواند باعث خشکی شدید ( و التهاب) پوست و مو و شکننده شدن موها و موخوره شود.
آیا استفاده از پاک کننده ها (صابون، شامپو …) در زمان استحمام، بهداشتی و مناسب است و در صورت مثبت بودن، یک پاک کننده خوب بایستی چه خصوصیاتی داشته باشد؟ در مورد شوینده های ضدعفونی کننده چطور؟
استفاده از پاک کننده ها بستگی به شرایط محیطی و فردی دارد.برای افرادی که در شهرهای آلوده و کثیف به سر می برند و دائماً در تماس با مواد مضر هستند و یا پوست چرب دارند، استفاده از پاک کننده ها همراه با استحمام مناسب است. اما نبایستی زیاده روی نمود. در کل هر چه PH ( به اصطلاح اسیدیته) یک صابون یک شامپو به PH پوست که تقریباً 5/7 است نزدیکتر باشد ( و یا کمی اسیدی باشد) برای پوست و موهای حساس مناسب تر است. در مورد ترکیبات ضد عفونی کننده، کلاً در حالت عادی هیچ نیازی به استفاده ازمواد ضدعفونی کننده نیست حتی مصرف بی مورد آنها می تواند زیان آور نیز باشد.
آیا لیف و کیسه کشیدن درست است؟
درسنین کودکی و نوجوانی نیازی به استفاده از لیف و کیسه نیست، مگر اینکه شخص پوست چربی داشته باشد و یا کمتر از 2 بار در هفته حمام کند. بعد از نوجوانی، پوست به طرف پیر شدن حرکت می کند و لیف و کیسه کشیدن پوست باعث برداشته شدن سلولهای مرده از سطح پوست و تحریک سلولهای زیرین می شود و تا حدی در تضعیف روند پیر شدن موثر است. البته در این رابطه بایستی از محکم کشیدن لیف و کیسه اجتناب نمود و در صورت نیاز فقط از لیف استفاده کرد و بعد از استحمام حتماً یک نرم کننده و ضد آفتاب بکار برد.
نکته » افراد با پوست خشک و حساس بهتر است از لیف و کیسه استفاده نکنند و صابون و شامپوهای ضعیف (نظیر شامپو و صابون بچه یا مواد پاک کننده مخصوص این افراد) بکار ببرند.
امیدواریم مقاله محتلم شدن و انزال، جوش های صورت (و سایر تغییرات دوره ی بلوغ) توانسته باشد پرسش های شما را پاسخ دهد
از استاد ساداتیان و انتشارات ما و شما برای همکاری با وب سایت سلامت دات لایف برای تامین مطالب تشکر می کنیم. انتشارات ما و شما
http://www.uvpub.com/