علمی که به مباحث فراتر از طبیعت که همان معرفت و شناخت به علت العلل و ذات مطلق نظام هستی و یا شناخت و آگاهی به ذات مطلق وجود و جلوه های گوناگون آن است میپردازد و آنرا مورد بحث و بررسی قرار میدهد علم ماوراء الطبیعه نامیده میشود.
کسی که بدنبال زیباییهای ماوراء الطبیعه است به علوم ظاهری و مادی که واقعیتهای عینی است و امکان احساس و اندازه گیری و مشاهده آن در آزمایشگاهها و مراکز علمی و تحقیقاتی وجود دارد، توجه ندارد بلکه سعی او در ادراک و معرفت پیدا کردن به حقیقت مطلق و ذات عالم امکان است. این معرفت با احساس و وجدان توجیه نمیشود بلکه با تفکر و تدبر و سیر در آفاق، کشف و شهودی حاصل و به درک عظمت کمال مطلق هستی که علت العلل است منتهی میشود. تردیدی نیست که وقتی کمال مطلق مطرح میشود با زیبایی مطلق عجین خواهد بود و زیبایی از صفات مطلق است. بنابراین کسی که جویای کمال است ابتدا با زیباییهایش مواجه میشود به همین جهت موضوع زیبایی شناسی ماوراء الطبیعه مطرح میشود.
طی نمودن این مسیر طولانی، از زحمت زیادی برخوردار است و کسی که پای در این راه نهد بایستی مشق عاشقی پیشه کند و سختیها و رنج دلپذیر این طریق صعب العبور ناهموار را تجربه کند. بدیهی است که زیباییهای آن باعث ایجاد جذابیت و غلبه بر سختی هایش میشود.
علی رغم اینکه دسترسی به درک و کشف آشکاری در این زمینه میسر نشده و کمتر در مورد کشف و ادراک حاصل از آن صحبت میشود ولی با حکمت و فلسفه و تامل و تفکر در آن، دنیایی از فعالیتها زیبای ذهنی در زمینه تقویت و رشد فکر و اندیشه، در دسترس بشر قرار داده شده است.
نظر برخی از متفکرین بر اینست که آثاری از طریق تفکر و اندیشه در حقیقت زندگی، حاصل شده است که از عینیت مادی برخوردار نیست و آنرا تحت عنوان زیبایی مطلق مطرح نموده اند. به عبارتی آن حقیقتی را مطلق مینامند که برای هر وجه آن همتایی نیست و برترین است. آنها به موضوعی که مطلق و فراتر از هر دو جهان است و در حوزه حکمت و عرفان قابل تامل است مینگرند و آنرا وادی بیکران و بی انتها میدانند.
افراد زیادی هستند که با چشیدن قطره ای از لذتهای حقیقت، دچار شیفتگی گردیده و تمام همت و تلاش خود را جهت دریافت جرعه دیگری از آن، از طریق عاشقی و دلدادگی و سیر و سلوک معطوف داشته اند. این افراد معتقدند که امکان راهنمایی و توصیف سیر حوادث، در این مسیر وجود ندارد.
برای چشیدن قطره ای از لذتهای آن لازم است که بدون یاری دیگران، در پی پویایی و جویندگی حقیقت، بطور پیوسته و مستمر کوشش بشود و چون پروانه ای بر گرد شمع زیبای معرفت چرخید و از هیچ حکمتی محروم نشد. لازم است اعمال و رفتاری را در خود تقویت نمود که انتظار جبران آن نباشد.
برای شروع عاشقی و درک شکوه ماوراء الطبیعه، بایستی کار را از طبیعت و سیر در عالم امکان آغاز کرد و با حضور مستمر و تامل و تفکر در کلاس درس طبیعت و پدیده های گوناگون عالم که از زیبایی خیره کننده ای برخوردارند، کار را ادامه داد.