سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
پرورش هوش و خلاقیت کودک نیازمند صرف هزینه‌های زیاد برای آموزش کودک است که از عهده هر کسی برنمی‌آید! کسانی که تحصیلات عالی دارند یا به علم روانشناسی تسلط کافی دارند ، می‌توانند در تربیت فرزندانی خلاق و باهوش موفق باشند! این ها تصورات غلطی هستند که در ذهن بسیاری از والدین عزیز وجود دارد. سخت و پیچیده بودن وظایف والدین برای تأمین هزینه‌های زندگی از یک سو و از سوی دیگر تغذیه مناسب و برقراری روابط عاطفی با فرزند آنقدر سنگین است تا جایی را برای گذاشتن بار اضافی بر دوش والدین باقی نگذارد ، اما تقویت رشد ذهنی و هوشی فرزند آنقدر ساده است که هر پدر و مادری از عهده آن برآید و تنها نیاز به آگاهی کافی و صرف اندکی وقت برای کودک دارد. ما شما را در این زمینه یاری خواهیم داد. خلق و خو و عادات انسان از دوران جنینی و 2 سال اول زندگی وی ناشی می‌شود و این نکته اهمیت آموزش و روش صحیح تربیت در سنین ابتدایی تولد کودک را نمایان می‌سازد. در این مقاله با راهکارهای پرورش هوش و خلاقیت کودک از زمان بارداری تا 2 سالگی آشنا خواهید شد. با سلامت دات لایف همراه باشید.
پرورش هوش و خلاقیت کودک در دوران بارداری
پرورش هوش و خلاقیت کودک را می‌توان از دوران بارداری آغاز نمود. تا سال ها قبل تعریف نوزاد موجودی دوست داشتنی ولی ناتوان ، مادون انسانی ، کودن و فاقد احساس بود و به همین ترتیب هم با آنها رفتار می‌شد. طی 25 سال گذشته روانشناسان و جنین شناسان تحقیقاتی در زمینه جنین انجام داده اند که نتایج آن حیرت آور است به طوری که این قرن ، قرن نوزادان خوانده شده است.
جنین دارای سیستم عصبی فوق العاده پیچیده ای است که تا 3 سالگی در حال ضبط کلیه حرکات ، اصوات ، تصاویر ، مزه ها و بوها است. یک جنین در هفت ماهگی بیشترین سلول های مغزی را دارد. از ماه هشتم این سلول ها شروع به از بین رفتن می‌کنند. حالا بحث بر سر این هست که آیا می‌توان این روند را کند کرد؟ پاسخ مثبت است ، با تحریک قسمت های مختلف مغز جنین و نوزاد که هر کدام راهکارهای مختلفی دارد. این تحریک باعث می‌شود که ارتباطات بین سلول های عصبی بر قرار شده و وقتی این اتفاق افتاد سلول هایی که فعال شده اند دیگر از بین نمی روند. حال هر چه تعداد سلول های که زنده اند و تعداد اتصالات آنها با هم بیشتر باشد کودک هوش و یادگیری بالا تری خواهد داشت.
شروع کارهایی که باعث تحریک سلول های مغزی می‌شود تقریباً ازماه پنجم است ، زیرا این اعتقاد وجود دارد که از حدود هفته 18 جنین می‌تواند صدا را بشنود. صدایی که جنین می‌شنود صدای قلب مادر است. اگر بتوان یک صدا با تم قلب مادر ولی با ریتم متفاوت ایجاد کنرد این تفاوت توجه نوزاد را جلب می‌کند. مغز نوزاد دارای قسمت های مختلف است که هر کدام با فعالیت خاصی ارتباط دارد ، مثلاً بخش درک موسیقی با بخش درک متن یا آوا در دو قسمت مختلف هستند. یا بخش دیداری و چشایی. پس بایستی با تمرین های مختلف و متناسب هر بخش را تحریک کرد تا سلول های مغز در همان بخش بیشتر و با اتصالات بیشتری شکل یابند. کلاً اعتقاد بر این است که چهار راه برای جلوگیری از بین رفتن سلول های مغزی جنین وجود دارد:
- ایجاد محرک محیطی (اهمیت صدا و لمس) مانند: موسیقی ، صدا (شامل حرف زدن با جنین) ، لمس (شامل استفاده از حرکات ریتمیک و ضربه زدن) و نور (یک چراغ قوه را 3-4 بار روشن و خاموش کنید.)
- رژیم غذایی شامل: اسید های چرب ضروری که 20 درصد مغز را می‌سازد. میوه های تازه ، سبزیجات ، و غذاهای سرشار از کلسیم.
- آرامش مادر شامل: ورزش های ملایم مثل یوگا ( که باعث گردش مواد غذایی و حرکات بدن موجب تحریک سلول های مغزی جنین می‌شود ، علاوه بر آن به دلیل هماهنگی کودک با بدن مادر از هفته 3 به بعد کودک هم به نوعی یوگا می‌کند) ، نداشتن استرس ، استراحت کافی و …
- اجتناب از آلودگی مانند: دوری از سیگار (سیگار با پایین آوردن اکسیژن ، IQ را حدود 10-15 درصد کاهش میدهد )، محیط های آلوده شیمیایی و …
شما با چهار روش پرورش هوش و خلاقیت جنین آشنا شدید در ادامه با روش پرورش هوش و خلاقیت در نوزاد آشنا خواهید شد.
پرورش هوش و خلاقیت در نوزاد
هوش نوزاد را از همان مراحل ابتدایی رشد او می توان تقویت کرد ، پس به او کمک کنید استعدادهای خود را بروز دهد. در زیر راهکارهایی ارائه شده است که می‌توانید با انجام آنها، مشاهده کنید که چگونه نوزادتان می‌تواند از مغزش برای رویارویی با چالش‌های زندگی استفاده کند.
ورزش برای نوزادان : وررش برای نوزادان باید به گونه‌ای باشد که به آنها بیاموزد چگونه به تدریج از حواس پنج‌گانه خود برای شناسایی محیط اطرافشان استفاده کنند. طبیعی است که هر نوزاد به سمت رنگ‌های شاد و براق جذب شود. باید فعالیت‌های ورزشی را که برای آنها انتخاب می‌کنید به گونه‌ای باشند که نوزاد هر چه بهتر محیط نزدیک خود را بشناسد و سپس به تدریج موفق به کشف دنیاهای دورتر شود. کنجکاوی نوزاد در این سن بسیار طبیعی است و مادامی که والدین در حین انجام هر نوع فعالیت در کنار او باشند ،خطری متوجه او نخواهد بود. فعالیت‌های بسیاری وجود دارد که در کنار بازی یک جلسه آموزشی هم محسوب می‌شود. در اینجا بعضی فعالیت‌های ساده برای نوزاد را به شما معرفی می‌کنیم:
- ورزش صدا: این فعالیتی است که بسیاری از والدین آن را انجام می‌دهند بدون آن که بدانند این کار چقدر برای کودک مفید است. بسیاری از والدین هنگام عوض کردن پوشک ،حمام یا بازی با کودک خود حرف می‌زنند. علاوه بر این می‌توانید پیوسته اسم او را صدا کنید ، در ابتدا او به صدای شما پاسخی نمی‌دهد اما رفته رفته هر گاه او را صدا کنید عکس‌العملی از او خواهید دید. ورزش برای نوزادان باید به گونه‌ای باشد که به آنها بیاموزد چگونه به تدریج از حواس پنج‌گانه خود برای شناسایی محیط اطرافشان استفاده کنند.
- ورزش بینایی: چند اسباب بازی با رنگ‌های جذاب برای بازی کودک بخرید متوجه خواهید شد ، هر گاه ، کودک با این اسباب بازی‌های رنگارنگ بازی می‌کند لبخند می‌زند یا به نوعی احساس رضایت خود را نشان میدهد. برای تقویت حس بینایی ، کتابهای مخصوص نوزادان ، با رنگ‌های شاد بخرید.
- ورزش لمسی: این فعالیت شامل لمس انواع مختلف اسباب بازی‌ها توسط کودک است. کودک با این روش تفاوت بین سطوح سخت ، نرم و پنبه‌ای را در می‌یابد. در این مرحله برای تقویت عضلات پا و گردن نوزاد می‌توانید به نرمی پاهای کودک را خم و راست کنید یا به آرامی اسباب بازی محبوبش را جلوی چشمانش تکان دهید به نحوی که کودک گردنش را به آرامی با تکان دست شما حرکت دهد.
کتاب خواندن برای نوزادان: مادران و پدران می توانند برای نوزادان تازه متولد شده نیز کتاب بخوانند. در حقیقت مهم نیست که نوزاد چند ساله باشد. خواندن فرصت بزرگی است برای در آغوش گرفتن نوزاد و برقراری ارتباط با او. کتاب خواندن برای نوزادان به ساختن کلمات نوزادان و تحریک تصورات آنها کمک کرده و مهارت های برقراری ارتباط را در نوزاد تقویت می کند. در حقیقت هر چه قدر بیشتر با نوزاد خود از ابتدا صحبت کنید ، در پرورش و رشد بهتر نوزاد مفید است. مهارت های زبان و حتی هوش به تعداد کلماتی که نوزاد هر روز می شنود ارتباط پیدا می کند. همچنین صحبت کردن با نوزاد به او کمک می کند تا سریع تر کلمات را یاد گرفته و مفهوم آنها را درک کند. در ماه های اول ، همان طور که نوزاد صحبت های شما را می شنود به ریتم زبان بیشتر از محتوا توجه دارد. بنابراین زمانی که می خواهید مطلبی را بخوانید هر چیزی را می توانید امتحان کنید ، کتابهای کودک ، یک مجله و یا حتی یک رمان.
نوزاد شما ممکن است مجذوب عکس های روشن و درخشان داخل کتاب شود. بنابراین تا آنجایی که می توانید از کتاب های مقوایی عکس برجسته و یا کتاب هایی که دارای تصاویر زیادی هستند استفاده کنید. تصاویر رنگارنگ ذهن نوزاد را تحریک کرده و به بیان احساسات او کمک می کند. نوزادان در این شرایط احساسات خود را با فریاد کشیدن ، نزدیک بردن کتاب به سمت دهان و یا پاره کردن صفحات کتاب ابراز می کنند. به همین منظور به والدین پیشنهاد می شود از کتاب هایی که دارای صفحات مقوایی و سنگین هستند استفاده شود. این کار به دوام کتاب کمک بیشتری می کند.
تا به اینجا با پرورش هوش و خلاقیت در نوزاد آشنا شده اید در ادامه با پرورش هوش و خلاقیت در کودک آشنا خواهید شد.
پرورش هوش و خلاقیت کودک یک تا دو ساله
کودک یک ساله دیگر راه رفتن بلد است و با انرژی زیادی که دارد مدام در حال سرک کشیدن به اطراف است. از بالا رفتن از اجسام مانند پله‌های کوتاه ، صندلی و هر چه که دم دستش باشد ، لذت می‌برد. مهارت‌های فیزیکی او با سرعت باورنکردنی رو به رشد هستند و او روز به روز مستقل‌تر می‌شود. به وسایلی که حرکت می‌کنند یا می‌توان آنها را حرکت داد علاقه زیادی نشان میدهد. تا 2 سالگی دیگر به راحتی قادر است حتی اجسام خیلی ریز را در دست بگیرد. در این سن کودک به راحتی رابطه منطقی بین اجسام و تصاویر را درک می‌کند. با دقت به تماشای اطرافش می‌نشیند و تفاوت‌ها و شباهت‌ها را به آسانی تشخیص میدهد.
نقش بازی در زمینه رشد شناختی کودک ، نخستین بار توسط روانشناسی به نام «پیاژه» مطرح شد. مطابق با نظر این روانشناس ، بازی زمینه ساز رشد شناختی کودک و پیش نیازی برای کسب مهارت های مختلف در زندگی محسوب می شود. در واقع ، کودک از طریق محرک های محیطی و اسباب بازی ها ، برای پاسخ به پرسش های ذهن و ارضای کنجکاوی های خود استفاده می کند. در ادامه چندین بازی مختلف که علاوه بر سرگرم کردن کودکتان ، آموزش هایی را در جهت پروش هوش و خلاقیت کودک دلبند شما فراهم می‌آورد معرفی شده است:
اسباب‌بازی‌های ساختنی: برای کودک یک ساله ، پازل‌ها و جورچین‌ها از اسباب بازی‌های مناسب و هدفمند به حساب می‌آیند. کودک حالا رابطه منطقی بین تصاویر را درک می‌کند و می‌تواند قطعات پازل را بهتر در هم جفت کند. کودکان در این سن قادرند تا ۵ تکه پازل را به راحتی کنار هم بگذارند و تصویر آن را بسازند. در این سن همچنین می‌توانند رنگ‌ها و شکل‌های مشابه را شناسایی کرده و دسته‌بندی کنند. اسباب‌بازی‌هایی مانند کوبه‌های هوش و مکعب هوش که کودک در آنها باید قطعات هندسی را از محل درست عبور بدهد ، انتخاب مناسبی هستند.
بازی‌های خلاق: بازی‌های چکشی که هم هوش کودک را تقویت می‌کنند و هم عمل و عکس‌العمل را به او نشان می‌دهند یکی دیگر از سرگرمی‌های متناسب با این سن است. کودک ابتدا مکان مورد نظر یک قطعه را پیدا می‌کند و آن را در جایش می‌گذارد و بعد با فرودآوردن چکش روی آن ، قطعه را به پایین هل میدهد و با این کار انگار تمام دنیا را به دست آورده است. از آنجا که کودک تقلید را آگاهانه‌تر به کار می‌برد ، اسباب‌بازی‌هایی که دنیای واقعی را برایش همانندسازی می‌کنند بسیار مناسب است ، مثلا یک موبایل کوچک یا کارد و چنگال و فنجان‌های پلاستیکی. تعجب نکنید اگر او با این وسایل یک مهمانی عصرانه کوچک به راه بیندازد. جارو برقی ، ماشین لباسشویی ، لوازم نجاری و اسباب بازی‌هایی از این قبیل ، هم به رشد شخصیتی کودک کمک کرده و هم خلاقیت او را برای تقلید و تمرین کارهای اطرافیان افزایش میدهد.
بازی با رنگ ها: برای کودک خود اسباب بازی های رنگی و یا وسایل آشپزخانه رنگی تهیه کنید و به او کمک کنید که اسباب بازی های با رنگ مشابه را در کنار هم بگذارد. مثلاً سیب قرمز و ماشین قرمز و توپ قرمز باید در یک طرف باشد. در این بازی به او کمک می‌کنید که کم کم با رنگ ها آشنا شود.
بازی ثبات هدف: یک توپ کوچک نرم انتخاب کنید ، آن را در یک ظرف درپوش دار بگذارید. از کودک خود بپرسید توپ کجا رفت ؟ او را تشویق کنید که در ظرف را باز کند و توپ بیرون بیفتد. مثل جعبه هایی که دلقکی بیرون می‌پرد ، بیرون افتادن توپ هم برای او جالب خواهد بود. این بازی راهی است که به کودک می‌آموزد که چیزهایی که او نمی بیند ممکن است وجود داشته باشد. این بازی ، آموزش ثبات هدف است.
بازی نرم و راحت مثل باد: همین طور که دارید با نوای موسیقی به این طرف و آن طرف حرکت می‌کنید یک دستمال را هم در دستتان بگیرید. این کار به کودکتان یک حس تعادل و کنترل میدهد. این یک بازی بسیار خلاقانه است و قطعاً کودک شما دلش می خواهد بارها و بارها آن را تکرار کند.
از آنجا که پایه ریزی و شکل گیری رشد جسمانی و ذهنی کودکان از بارداری تا دو سالگی است ، با به کارگیری راهکارهای ارائه شده در بالا به طور هماهنگ به رشد همه جانبه و مناسب و پرورش هوش و خلاقیت کودک کمک فراوانی خواهید کرد.
امروز برای شما کارهای خلاقانه کودکان را گفتیم و در مقالات بعدی به راه های پرورش خلاقیت در کودکان بیشتر خواهیم پرداخت.
در صورت تمایل به آشنایی با نحوه برخورد با کودکان مبتلا به ADHD یا بیش فعالی ، به مقاله ADHD یا بیش فعالی در کودکان مراجعه نمایید.
