اصل ارگونومی در محیط کار اداری

هر سازمانی برای فعالیت خود از ساختمانی با اتاقهایی که دارای تجهیزات و تسهیلاتی از قبیل : میز ، صندلی ، کامپیوتر ، دستگاه فاکس ، تلفن و غیره در جهت پیشبرد اهداف سازمانی استفاده می کند. تجهیزات و تسهیلات فراهم شده سلیقه ای بوده و بدون توجه به وضعیت بدنی کارکنان طراحی شده اند و به مرور زمان انواع مشکلات و ناراحتی های اسکلتی و عضلانی برای کارکنان به وجود می آورند که بر روی کیفیت و کمیت کار تاثیر گذاشته و نارضایتی کارکنان را به دنبال خواهد داشت. سلامت دات لایف در این مقاله نکاتی مهم و ضروری را در مورد اصل ارگونومی در محیط کار اداری ، یاد آور شده است. بیشتر بدانید :

اصول ارگونومی صندلی :

اکثر درد ها و فرسایش های داخلی مهره ای و فشار بر روی دیسک در زمانی پیش می آید که فرد نشسته باشد و از پشتی و صندلی استفاده ننماید در این صورت مهره ها پهن می شوند. برای جلوگیری از این امر پیشنهاد گردیده از پشتی هایی استفاده گردد که دارای زاویه 105- 110 با سطح افق باشد و در این حالت قوسی کمر حفظ خواهد شد. ارتفاع صندلی قابل تنظیم کردن باشد و ارتفاع آن به اندازه ای باشد که آرنج کاربر با سطح میز مماس شود. هم چین زانو ها 2 الی 3 سانتی متر از لبه نشیمنگاه صندلی جلوتر باشد.

اگر سطح کار و دسته صندلی بالاتر از ارتفاع آرنج باشد سبب بالا آوردن دستها می شود که منجر به افزایش استرس بر روی مفاصل شانه ها و ماهیچه های دست و گردن خواهد شد. این مسئله به مرور زمان باعث خستگی عضلانی و درد در آن ناحیه می شود.

اصول ارگونومی میز :

وسعت سطح روی میز باید به اندازه کافی باشد تا کلیه قطعات و وسایلی که برای انجام کار لازم است جا بگیرد. نوع موادی که برای ساخت میز استفاده می گردد باید از لغزیدن قطعات بر روی میز در هنگام کار جلوگیری کند.هم چنین پا باید به اندازه کافی فضای آزاد در زیر میز داشته باشد.

اصل ارگونومی مانیتور :

ارتفاع قرارگیری مانیتور طوری باشد که سطح بالایی مانیتور کمی پایین تر از ارتفاع سطح دید چشم باشد و مرکز صفحه مانیتور 15 تا 20 درجه پایین تر از خط  ارتفاع دید چشم باشد.

جهت تنظیم ارتفاع مانیتور می توان از میز و صندلی با قابلیت تنظیم شدن استفاده نمود. افرادی که به طور طولانی با کامپیوتر کار می کنند و ساعت های زیادی را با نگاه کردن به صفحه مانیتور می گذارند از سوزش ، خستگی و خشکی چشم شکایت می کنند که این به علت این است در حین کار نیاز به تمرکز زیاد دارند و تعداد پلک زدن ها در طی کار کاهش می یابد. برای پیشگیری توصیه می گردد هر چند وقت یکبار سر را از مانیتور به طرف یک شیء دور در فاصله بیشتر از 6 متر ( برای مثال ساعت روی دیوار ) برگردانده و به طور مرتب شروع به پلک زدن نمایند تا سطح روی چشم مرطوب گردد. در هنگام خواندن مطالب از روی صفحه مانیتور حتما باید تنه و گردن در یک امتداد و صاف باشد و هنگام تایپ از نگهدارنده نامه که در جلوی فرد در کنار مانیتور به صورت عمودی قرار داده می شود ، استفاده شود که دیگر نیازی به خم کردن گردن برای خواندن نامه نباشد.

موس، صفحه کلید و پرینتر:

 در خصوص اجزا مورد نیاز کامپیوتر که برای انجام کار نیاز می باشد باید در جایی باشد که در دسترس اولیه قرار گرفته به طوری که فرد نیاز به کشیدن دست به طرف جلو و طرفین نداشته باشد. برای جلوگیری از قرارگیری بدن در وضعیت نامناسب نیاز می باشد که میز دارای طراحی ارگونومیک باشد به طوری که در قسمت جلوی میز سینی کشویی باشد و صفحه کلید و موس در آن جا داده شود و نیاز نباشد جهت دسترسی به موس دست را بالا برده و عضلات شانه و دست و مچ تحت استرس و فشار قرار گیرد و تا جاییکه امکان دارد پرینتر به مانیتور نزدیک باشد و یا جایی قرار داده شود که نیاز به خم شدن زیاد و یا کشیده شدن نباشد. در صورتی که ارتفاع میز و سینی کشویی ، مناسب و قابل تنظیم باشد آن را باید طوری تنظیم کرد که ساعد در حین کار کردن افقی و موازی با ران باشد و بازو در امتداد تنه و از بدن فاصله نگیرد.

در هنگام تایپ کردن مچ دست به صورتی قرار گیرد که دارای زاویه مناسب نسبت به سطح افق باشد به طوری که مچ زیاد به طرف بالا خم نگردد.

میز کار باید :

• دارای لبه ی دوار با کمی شیب به طرف پایین باشد که از برخورد پشت دست با لبه آن جلوگیری گردد چون می تواند سبب ایجاد مشکلات در آن ناحیه گردد.
• ارتفاع میز کار باید بالاتر از حد آرنج باشد. در غیر این صورت در موقع کار با صفحه کلید ، قسمت دست در ناحیه مچ به طرف بالا خم شده و قسمت پشت دست در ناحیه مچ با لبه میز برخورد کرده و مشکلات و ناراحتی هایی را در ناحیه مچ به وجود می آورد.
• اگر سطح ارتفاع میز پایین تر از سطح ارتفاع آرنج باشد باعث خم شدن گردن و تمایل تنه به طرف جلو شده و تغییر در قوس ستون مهره ها پیدا می شود که باعث انتقال مرکز ثقل می گردد و باعث افزایش بار بر روی عضلات ناحیه گردن و شانه گردیده و ایجاد کمر درد می کند.

مواردی را که در هنگام انجام دادن کار نشسته باید رعایت نمود :

• برای کارهای نشسته هر 16 دقیقه یکبار انجام یکسری حرکات به اندازه 3-2 درصد از ورم پا خواهد کاست.
• در جهت پیشگیری از ناراحتی های اسکلتی و عضلانی ناشی از نشستن افرادی که دارای کار اپراتوری یا کامپیوتری هستند هر 2 ساعت یکبار نیازمند استراحت به مدت 15 دقیقه می باشند. و در زمانی که بار کاری بیشتر باشد این حرکات برای هر ساعت 10 دقیقه توصیه شده اند.
• عدم استفاده از پوششش چرمی برای صندلی در محیط هایی که فرد باید به مدت طولانی کار نشسته انجام بدهد.