سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
سوء هاضمه ، مشکل هایی در هضم و جذب غذاهاست که به اشکال مختلف مانند نفخ، دل درد، اسپاسم، یبوست، اسهال، دیر و مشکل هضم شدن غذا، ترش کردن معده و… خود را نشان می دهد.
بسیاری از این موارد را می توان با رژیم غذایی مناسب یا گیاهان دارویی و داروهای گیاهی تسکین داد یا درمان کرد. گیاهان حاوی اسانس (رایحه) از مهم‌ترین گیاهانی هستند که از قدیم به عنوان طعم دهنده و خوشبوکننده غذاها و تسکین دهنده اختلال‌های سوء هاضمه مصرف می‌شده اند زیرا به علت داشتن مواد و ترکیب‌های اسانسی به سرعت جذب می شوند و آثار خود را ظاهر می کنند. این گیاهان که بیشتر به صورت ادویه های مختلف، به خصوص در شرق آسیا از جمله هندوستان و چین مصرف بالایی دارند شامل نعناع ، گشنیز، بادرنجبویه ، زیره سبز و سیاه ، رازیانه ، دارچین ، هل ، جوزبویا و… است.
- رایج ترین و مؤثرترین‌های آن‌ها در درمان نفخ عبارتند از:
- نعناع گیاه ضد نفخ و ضد دل درد
گیاه معروفی است که در جهان به «مینت» مشهور است. این گیاه حداقل ۳۳ گونه دارد، که بیش از ۱۵ گونه از آن‌ها در ایران موجود است. نعناع یکی از پرمصرف ترین گیاهان خوراکی دارویی جهان و اسانس (رایحه) آن از پرمصرف ترین‌ها در صنایع دارویی و بهداشتی از جمله خمیردندان هاست. از اسانس نعناع (روغن معطر آن) برای ساخت داروهای ماساژدرمانی به وفور استفاده می شود، نوع نعناع به نام‌های «نعناع فلفلی» و «نعنای قمی» در ایران مصرف بیشتری دارند. محصولات گیاهی نعناع به صورت تازه، خشک، عصاره، عرق گیاهی ، چای کیسه ای و تنتور مورد استفاده قرار می گیرند. البته این گیاه آثار قوی و ایده‌آل ضد نفخ ، ضددرد (دل‌درد) و ضداسپاسم دارد و بسیار زود اثر است.
- گشنیز و خواص بی شمار آن
گیاهی خوراکی و دارویی است که از قسمت هوایی (برگ‌ها) است و میوه آن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی استفاده می شود. گشنیز از خانواده جعفری و دارای رایحه خوشی است که بیشتر آثار گیاه عمدتاً به آن ارتباط دارد.
آثار این گیاه عبارتند از: مقوی معده ، ضداسپاسم ، ضددرد (دل‌درد)، ضدمیکروب ، ضدقارچ ، تقویت کننده ی قوای جنسی ، هضم کننده غذا ، صفراآور، آرام‌بخش ، کاهش دهنده قند خون ، کاهش دهنده چربی خون و کاهش دهنده فشار خون.
- دارچین و سیاه دانه باد شکن و درمان کننده نفخ
نتایج یک پایان نامه نشان داد، مصرف دارچین و سیاه دانه به صورت مخلوط و همراه با رعایت رژیم غذایی، نفخ شکم را کاهش می دهد. بر اساس این پایان نامه ، گیاه دارچین به علت داشتن اسانس و تانن، محرک و قابض است و به عنوان تقویت کننده ، اعمال هضم و جریان گردش خون به کار می رود و از آن برای رفع سوء هاضمه ، به ویژه در مواردی که با نفخ همراه باشد ، به عنوان باد شکن استفاده می شود. همچنین به علت داشتن تانن در رفع اسهال، ضعف عمومی بدن و انعقاد خون مصرف می شود و به صورت دارو، مانند گرد و تنتور به کار می رود. از سوی دیگر، سیاه دانه حاوی ۳۰ تا ۴۰ درصد ماده روغنی و ۵/۰ تا یک ونیم درصد اسانس با بوی نامطبوع و قندهای مختلف ، مواد صنعتی و ساپونوئیدی است. از اسانس سیاه دانه، ماده‌ای به نام نیژلون استخراج می شود. دانه این گیاه اثر قاعده آور، ضد کرم ، مسهل و زیاد کننده ترشحات شیر را دارد. از دانه های آن برای مصارف مذکور و دفع گازهای معده و بیماری های نزله ای دستگاه تنفسی استفاده می شود. همچنین از دانه‌های آن، اثر ضدتوموری و ضد باکتری نیز مشاهده شده و ممکن است اثر ضد نفخی آن مربوط به داشتن اثر ضد باکتریایی باشد.
این پایان نامه می افزاید: بیماری نفخ ، بسیار شایع است، بیشتر مردم جامعه به دلیل بی توجهی و رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب و زیاده روی در غذا ، دچار آن می شوند. با بررسی اثر ۲ گیاه دارچین و سیاه دانه بر روی نفخ معده، نتایجی که به دست آمد، نشان داد که:۶۰ درصد افرادی که سیاه دانه ، ۹۰ درصد افرادی که مخلوط دارچین و سیاه دانه و ۱۰درصد افرادی که دارچین استفاده کردند، بهبود یافتند. از طرف دیگر درصد بهبود یافتگان با داروی مخلوط، در زنان و مردان یکسان بوده است. لازم به ذکر است که درصد بهبود یافتگان با داروی مخلوط دارچین و سیاه دانه، بیشتر از داروی سیاه دانه و دارچین به تنهایی بوده و تأثیر دارچین بر روی بیماران، همانند پلاسبو است. با توجه به این که ۳۸ درصد افرادی که دارچین دریافت کرده‌اند، بدتر شده اند و عده‌ای نیز دچار سوزش معده، کهیر و حساسیت گردیده اند، نتیجه گرفته اند که دارچین به تنهایی اثرات همراه با عوارض جانبی دارد.
با مصرف داروی سیاه دانه، 3 نفر از بیماران که یبوست داشتند، بهبود یافتند و یک نفر از بیماران دچار بی نظمی در سیکل قاعدگی شده و 2 نفر از بیماران سوزش معده‌شان رفع شد، که البته پس از قطع دارو مراجعه کرده و یک نفر از بیماران نیز ترش کردن معده‌اش بهتر شد. همچنین 2 نفر از بیمارانی که ناراحتی قلبی داشته و داروی مخلوط دارچین و سیاه دانه را مصرف کردند، نفخ‌شان رفع شد؛ اما این داروها روی سوءهاضمه اثر چندانی نداشت. البته تجویز دو داروی دارچین و سیاه دانه با گیاهانی نظیر ریحان، شوید و نعناع اثر را افزایش می‌دهد و می‌تواند به عنوان جانشین داروهای شیمیایی درباره این دسته از بیماران مطرح باشد.
- زیره سبز مقوی معده ، باد شکن تقویت کننده قوای جنسی
زیره‌ی سبز گیاهی بوته ای و علفی به ارتفاع ۰-۵ متر است که خاصیت های زیادی دارد. از خواص زیره سبز می توان به باد شکن ، مقوی معده ، ضد اسپاسم و افزایش دهنده شیر مادران شیرده، اشاره کرد و همچنین خاصیت آنتی اکسیدانی قوی ای دارد.
زیره سبز ضد تشنج ، ضد صرع ، مقوی معده ، و عرق آور، ضد سم ، ضد صفرا ، تقویت کننده قوای جنسی ، قابض ، ضد نفخ ، ضد احتقان ، هضم کننده غذا و ادرار آور نیز می باشد.
- هل ( خواص هل : تقویت قلب و معده ، برطرف کردن بوی بد دهان )
هل گیاهی است که در مناطق حاره و گرم می روید. دانه‌های هل بویی قوی و طعمی مطبوع دارد از مغز و پوستش برای درمان و معطر ساختن غذاها و پختن شیرینی استفاده می شود. هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. جویدن دانه های هل پس از صرف غذا به هضم و گوارش بهتر غذا کمک می کند و می تواند بوی نامطبوع دهان را از بین ببرد.
مصرف هل تب را پایین می‌آورد، برای تسکین درد رماتیسم مفید است و ترشی معده را برطرف می کند. هل خواص گرمابخشی دارد و معده و روده‌ها را تقویت می کنند. همچنین عمل هضم غذا را بهبود می بخشد و تقویت کننده قلب است. هل بادشکن است و گاز معده و روده را از بدن خارج می کند.
