توانبخشی (Rehabilitation) یا به تعریف دیگر ، بازتوانی به فرایندی گفته می شود که در آن به فردی که برخی از توانایی های خود را ازدست داده کمک می شود تا بتواند از نو اعمال بدنی خود را انجام دهد. آسیب های مختلف بدنی می تواند قسمتی از توانایی های فرد را از بین ببرد. توانبخشی می تواند برای افراد با برخی بیماری های مادرزادی نیز سودمند باشد. توانبخشی اکثرا در مواردی چون ، سکته مغزی ، ضایعات نخاعی ، جراحی های ارتوپدی ، ضربه مغزی ، سوختگی ، کم شنوایی ، اختلال پردازش های شنوایی و مشکلات تعادلی استفاده شود. بسیاری از افراد که مشکلات زیادی را پس از سانحه های مختلف در بدن خود متحمل می شوند می توانند پس از جلسات متعدد توانبخشی به زندگی عادی و روزمره خود ادامه دهند. البته میزان و شدت کار در توانبخشی به میزان آسیب وارد شده به فرد چه به صورت اکتسابی و چه به صورت مادرزادی دارد. سلامت دات لایف مقاله ای در رابطه با توانبخشی و معلولیت برای شما آماده کرده است. با ما همراه باشید.
اطلاعاتی درباره توانبخشی و معلولیت
فرد معلول ، عضوی از اعضای فعال اجتماع است که با سایرین رابطه ای پویادارد. خوشبختانه خدماتی که به معلولین ارائه می شود شامل فعالیت هایی است با هدف پیشرفت و استقلال معلولین و درنهایت بازتوانی و جذب آنان در روند عادی زندگی و جامعه.
معلول جسمی ، حرکتی
در این نوع معلولیت ، اندام تحتانی یا فوقانی دچار اختلال غیر قابل برگشت است. معلولیت جسمی – حرکتی به صورتی است که عملکرد طبیعی حرکتی شخص مختل گردیده است. به این دسته از افراد ،خدمات حمایتی نظیر فیزیوتراپی ، کار درمانی ، اورتز و پروتز ، حرفه آموزی ، اشتغال و کاریابی ، پرداخت وام اشتغال و وسایل مورد نیاز از قبیل ویلچر ، واکر و غیره ارائه می شود.
عقب ماندگی ذهنی
به فردی که هوش عمومی و رفتار سازشی اش با محیط ، در حد معنی دار ، پایین تر از معمول باشد (نسبت به افراد مشابه ، هم سن و هم جنس ) معلول ذهنی گفته می شود. این معلولیت که غالباً طی دوران رشد ایجاد می شود از نظر کم توانی هوش ، به 3 دسته تقسیم می شود :
- عقب ماندگان ذهنی آسیب پذیر
- عقب ماندگان ذهنی تربیت پذیر
- عقب ماندگان ذهنی عمیق
شناخته ترین علل معلولیت ذهنی عبارتند از : عوامل ژنتیکی ، عوامل مربوط به بارداری مادر ، عوامل ناشناخته ، ناسازگاری گروه های خونی و عامل RH در مادر و نوزاد ، عوامل زمان زایمان و به دنیا آمدن طفل ، و عوامل بعد از زایمان.
خدمات حمایتی که به این گونه معلولین ارائه می شود عبارتند از : نگهداری و مراقبت ، گفتار درمانی ، کار درمانی ، سواد آموزی و حرفه آموزی.
ناشنوا و نیمه شنوا
ناشنوا به کسی اطلاق می شود که میزان شنوایی وی در حدی نیست که بتواند زبان شفاهی را به راحتی با استفاده از سمعک ، مستقیماً بیاموزد.
نیمه شنوا نیز به فردی گفته می شود که میزان شنوایی او در سطحی است که می تواند با استفاده از سمعک و وسایل کمکی از محیط چیز بیاموزد و با اندک یاری از خدمات عمومی افراد عادی جامعه برخوردار گردد.
طرق گوناگونی برای توانبخشی ناشنوایان متداول است . رایج ترین آنها عبارتند از :
- کمک به ناشنوایان از راه مشاوره با والدین و دیگر اعضای خانواده ی معلول جهت پیشبرد برنامه های درمانی. این برنامه ها در کلینیک های گفتار درمانی انجام می گردد.
- افزایش آگاهی افراد جامعه در زمینه ی مشکلات مربوط به ناشنوایان. حمایت های غیر بیمه ای که به ناشنوایان ارایه می شود شامل : کلاس های اندرز گاهی ، سواد آموزی ، حرفه آموزی ، اشتغال و کاریابی ، دادن سرمایه ی کار و تحویل وسایل و لوازم کمک شنوایی می باشد.
نابینا و نیمه بینا
نابینا به کسی اطلاق می شود که تشخیص نور و حرکات از حدود یک متری برایش مقدور نباشد و یا اینکه دارای میدان دید کمتر از 30 درجه باشد.
” نیمه بینا ” نیز به به افرادی گفته می شود که 35 درصد بینایی داشته باشد. در مجموع نابینایان به سه طریق : بخش اجتماعی ، توان پزشکی ، توان پزشکی حرفه ای ، تحت پوشش خدمات حمایتی قرار می گیرند.
در توانبخشی اجتماعی آموختن حرفه و فن مدنظر قرار دارد. بنابراین دوره های آموزشی از قبیل مهارت های روزانه ، تحرک و جهت یابی ، مهارت های بدنی ، بریل آموزی تطبیقی ، سواد آموزی ، مهارت های لمسی برای نابینایان تشکیل می گردد. در توانبخشی پزشکی و توان بخشی پزشکی حرفه ای ، ترمیم و راه اندازی اعضای ناقص ، تمرین های ضروری جهت فعالیت های حسی – حرکتی و جایگزین شدن اندام های مصنوعی در جهت عادی ساختن شرایط جسمی فرد نابینا مورد توجه است. آنچه مسلم است هدف نهایی توان بخشی نابینایان ، همانند معلولین دیگر ، بازتوانی فرد معلول ، آموزش حرفه و فن ، اشتغال و به کارگماری وی می باشد.
بدین جهت به تشکیل دوره ها و کلاس های آموزشی توجه خاص می شود.
توانبخشی معلولان سالمند
سالمندی فصل کمال شخصیت انسان است. در این فصل سالخورده خود را به آن صورتی که هست می پذیرد و ویژگی های منحصر به فرد خزان زندگی خویش را پذیرا می شود. به جز سالمندانی که تحت حمایت نظام بیمه ای هستند ، سالمندان معلول و بی سرپرست دیگری وجود دارند که علی رغم پذیرفتن این حقایق ، محتاج سرپناه و نگاه داری و حمایت هستند. لذا امور حمایتی این قشر که به تدریج بر تعداد آنها افزوده می شود برعهده سازمانهای حمایتی غیر بیمه ای از جمله سازمان گسترده بهزیستی است.
در سایت سلامت دات لایف مقالات متعددی در مورد بهداشت سالمندان وجود دارد.