سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
هر انسانی بسته به ژنتیک و تغذیه ای که در دوران جنینی و کودکی داشته است، به میزان مشخصی می تواند چربی ذخیره کند و چاق شود.آیا تا بحال این سوال برایتان پیش آمده که چرا برخی افراد با پرخوری و کم تحرکی چاق نمی شوند و برخی دیگر با کمی خوراکی دچار اضافه وزن می شوند؟
شاید این روزها تب لاغری بیش از حد شایع شده باشد، اما نباید لاغرهایی را نادیده بگیریم که در آرزوی چند کیلو اضافه وزن هستند.
متخصصان می‌گویند چاقی یکی از مشکلات جوامع امروزی است، اما بعضی از افراد هم هستند که از مشکل لاغری مفرط رنج می‌برند. البته همان طور که چاقی باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود، لاغری و کمبود وزن نیز خطرناک است، زیرا سوء تغذیه، ضعف سیستم ایمنی، پوکی استخوان، کاهش سطح انرژی بدن و ضعف و خستگی، کم‌خونی، مشکلات زایمان، اختلالات قاعدگی و… را به دنبال دارد، اما در صورتی که این لاغری، بیش از حد نباشد و فرد را دچار مشکلات ناشی از سوء‌تغذیه نکند، مشکل‌آفرین نیست. از طرفی کم نیستند خانم‌هایی که با اضافه وزن بیگانه‌اند و حتی چند ماه بعد از زایمان به سایز قبل از بارداری می رسند. آیا این موضوع علت خاصی دارد؟ اصلا چرا بعضی ها استعداد چاقی ندارند؟
به طور کلی برای شناسایی لاغری افراد از شاخص‌های زیادی استفاده می‌شود، اما شاخص BMI یکی از معتبرترین آنهاست. اگر BMI یا همان (نمایه توده بدنی) که از (تقسیم وزن به کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر) به دست می‌آید، زیر ۱۸.۵ باشد، فرد دچار کمبود وزن است و باید به این لاغری به عنوان یک بیماری نگاه کند و فکر درمان باشد. حالا سوال اینجاست که چرا بعضی از افراد هر چه می خورند چاق نمی شوند؟
- عامل ژنتیک
دکتر علی‌اکبر رمضانی، متخصص تغذیه می‌گوید: بسیاری از لاغری ها جنبه سرشتی و ژنتیکی دارد و در اصطلاح فرد لاغر، مستعد چاق شدن نیست. درباره این افراد خیلی نمی‌توان کار خاصی انجام داد تا وزن اضافه کنند و فقط به کمک ورزش‌های ویژه‌ای، اندام آنها حالت ماهیچه ای و تا حدی عضله ای(Fitness) پیدا می کند و از حالت لاغری و استخوانی بودن درمی‌آید در حالی که فقط ماهی نیم کیلو وزن اضافه می کنند. البته فراموش نکنید نیم کیلوگرم افزایش وزن طی یک ماه برای یک فرد لاغر بسیار ایده آل است. به عبارت دیگر، شاید برای کسی که چاق است، نیم کیلوگرم کاهش وزن کم باشد، اما در مورد لاغرها این موضوع صادق نیست.
- استرس لاغری
به گفته دکتر رمضانی، مهم‌ترین عامل لاغری مزمن، دریافت نکردن کالری کافی از غذاهای روزانه است، اما عوامل دیگری هم وجود دارد که باعث بروز این مشکل می شود. به عنوان مثال استرس و مشکلات روحی نیز می تواند باعث کاهش اشتها، کاهش دریافت غذایی و در نتیجه لاغری شود. البته عکس این ماجرا هم صادق است و گاهی افرادی که دچار استرس می شوند به پرخوری روی می آورند و به مرور زمان چاق تر خواهند شد، اما به طور معمول بین فشار عصبی و کاهش اشتها ارتباط معنا داری وجود دارد.
- بیماری و کاهش وزن
گروهی از بیماریها، مثل پرکاری تیروئید میزان سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد و این موضوع باعث کاهش وزن می شود؛ هر چند که با درمان این مشکل، فرد کم کم وزن اضافه می‌کند و به وزن طبیعی می رسد و حتی گاهی باید مراقب بروز اضافه وزن باشد. همچنین گروهی از انگل ها نیز با افزایش متابولیسم بدن باعث لاغری می شوند. بنابراین انجام آزمایش‌های پزشکی می تواند مشخص کند که لاغری فرد ناشی از بیماری خاصی است یا نه.
- درمان لاغری
اولین اقدامی که افراد لاغر و البته کم اشتها باید انجام دهند، این است که به یک متخصص گوارش مراجعه کنند تا مشخص شود چرا اینقدر بی اشتها هستند. در بعضی از مواقع مشکلات گوارشی و اختلال در هضم و جذب غذا فرد را بی اشتها می کند. اگر علت بی اشتهایی، فیزیولوژیک نباشد، میتوان با تمهیداتی وزنشان را بالا برد.
به عنوان مثال نوشیدن یک تا سه لیوان آبمیوه در طول روز خیلی به اشتها ربطی ندارد، در حالی که نوشیدن هر لیوان آن حدود ۱۳۰ تا ۱۶۰ کالری دارد. از طرفی آبمیوه ها علاوه بر افزایش اشتها، باعث تامین ویتامین های مورد نیاز ما می شود و با بهبود سوخت و ساز بدن، میزان جذب کالری مورد نیاز بدن را به بیشترین حد ممکن می رساند. به همین دلیل نوشیدن یک لیوان آبمیوه طبیعی در وعده صبحانه توصیه می شود.
از طرفی انجام تمرین های ورزشی باعث افزایش اشتها و ایجاد بافت عضلانی می‌شود و از این طریق وزن چند کیلوگرم بالا می رود. البته در چند هفته اول تغییر وزن ممکن است در حد نیم کیلوگرم باشد، اما فرد باید با حوصله ورزش را ادامه دهد، صبور باشد و با گذشت زمان به وزن ایده آل برسد، اما توقع بیجا و انتظارهای غیرواقعی (مثلا هشت کیلو اضافه وزن) برای افراد مبتلا به لاغری مفرط، همیشه در حد آرزو باقی خواهد ماند.
در عین حال برای جبران کمبود وزن باید به طریق صحیح و اصولی وزن اضافه کرد نه از طریق خوردن شکلات و کیک و شیرینی و غذاهای حاوی چربی‌های اشباع بالا و انواع نوشابه، چرا که این کار باعث افزایش توده چربی بدن می‌شود نه توده ماهیچه ای، اما مصرف غذاهای نشاسته ای مثل ماکارونی و سیب زمینی در وعده‌های اصلی در روند افزایش وزن بسیار موثر است.
- نه محکم گفتن به شیرینی!
به گفته دکتر رمضانی انواع شیرینی، بستنی، کیک و شکلات به ویژه بستنی‌های روکش دار و شیرینی های خامه ای و شکلات های شیرین در گروه مضرترین خوراکی ها قرار می‌گیرند و با این که چاق کننده هستند، اما مصرفشان به افراد لاغری که می خواهند چند کیلویی وزن اضافه کنند، توصیه نمی شود چون این میان وعده‌ها حاوی قند زیاد و در نتیجه کالری بالایی هستند و با مصرف مداوم آنها در کوتاه ترین زمان ممکن دچار افزایش چربی و قند خون خواهید شد. پس اگر قصد افزایش وزن دارید به جای آنها سراغ میان وعده‌های سالم مثل میوه و خرما و مغزدانه ها بروید.
