انواع سنگ کلیه و روش های درمان آن

هرکسی که تا به حال دچار سنگ کلیه شده باشد، می‌داند که چقدر درد سنگ کلیه دردناک است. در واقع، درد آن تقریباً شبیه به وضع حمل است. درد آن شما را به زانو درمی‌آورد، تا حدی که حتی نمی‌توانید خود را به بیمارستان برسانید. درمان سنگ کلیه با برخی مسکن ها امکانپذیر است ولی درمان اصولی باید با مراجعه به پزشک صورت بگیرد. درمان سنگ کلیه در طب سنتی از ماساژ تا دمنوش ها و درمان سنگ کلیه با هندوانه توصیه شده ولی درد آن به اندازه ای شدید است که کسی ریسک نمی کند تا این روش ها را امتحان کند و همه سعی می کند به اولین پزشک برسند تا درمان موقت و دائمی انجام گردد.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه ذرات کوچک و سخت که در یک یا هر دو کلیه تشکیل شده و گاهی به داخل حالب ها (لوله های عضلانی باریکی که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند) انتقال یابند. سنگ کلیه معمولاً بزرگسالان بالای 30 سال از هر دو جنس را مبتلا می سازد ولی سنگ کلیه در مردان شایع تر است.

انواع سنگ کلیه :

۱- سنگ های اگزالات و فسفات کلسیم : حدود ۸۰% سنگ های کلیه، از جنس اگزالات کلسیم هستند و بروز این نوع سنگ کلیه بیشتر در سنین میانسالی است. از جمله علل دیگر، پرکاری تیروئید، افزایش اسید اوریک ادرار، اسیدوز توبولی کلیه، افزایش اگزالات ادرار و افزایش کلسیم ادرار می باشد. درمان اولیه شامل برطرف کردن عامل اصلی است.

۲- سنگ های STRUVITE : این نوع سنگ از نظر شیوع، بعد از سنگ های کلسیمی هستند که حاوی آمونیوم، فسفات و منیزیم می باشند. این سنگ ها با عفونت های سیستم ادراری ارتباط دارند، به این علت به آنها سنگ های عفونی گفته می شود.

۳- سنگ های اسید اوریکی : این سنگ ها حدود ۴% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. افزایش دفع اسید اوریک، در اثر اختلال در سوخت و ساز واسطه ای پورین ها رخ می دهد، که در بیماری نقرس دیده می شود. البته ممکن است در اثر بیماری های تحلیل برنده ی دیگر نیز، که سبب شکسته شدن سریع عضلات می شوند، هم به وجود آید.

۴- سنگ های سیستئینی : این سنگ ها حدود ۱% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. این بیماری ژنتیکی نسبتاً نادر، در اثر اختلال ژنتیکی در بازجذب کلیوی اسید آمینه ی سیستئین رخ می دهد. لذا این ترکیب در ادرار تجمع می یابد. به این وضعیت، سیستینئوری ( وجود سیستئین در ادرار) گفته می شود. علت این اختلال ژنتیکی است. لذا در سنین کودکی بروز می کند و معمولاً سابقه ی خانوادگی نیز دارد. این بیماری یکی از معمول ترین علت های سنگ کلیه در دوران کودکی و قبل از بلوغ است.

 

چه کسانی بیشتر در معرض خطر سنگ کلیه می باشند؟

– رنگ پوست: سفید پوستان

– سن ابتلا به سنگ کلیه : بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی

– رژیم غذایی : رژیمی که دارای مقدار زیادی سبزیجات سبز رنگ، چربی، لبنیات، نمک و چای جوشیده باشد.

– تاریخچه فامیلی : در نزدیکان فرد، کسی سنگ کلیه داشته است.

– تاریخچه خود فرد :  فردی که قبلا دارای سنگ کلیه بوده است.

– عفونت در لوله های ادراری

– کاهش مایعات بدن به علت اسهال یا تعریق بیش از حد.

– بی نظمی و خوب عمل نکردن کلیه ها

– اختلال متابولیکی : مانند مشکلات در روده، غدد درون ریز و کلیه ها

– اختلال ژنتیکی : مانند، نقرس (بیماری مربوط به مفاصل که موجب افزایش اسید اوریک در خون می شود)، افزایش اگزالات در ادرار و اسیدی شدن لوله های کلیوی

– اختلال در کار غده تیروئید

– دریافت زیاد ویتامین های C و D

– انسداد در لوله های ادرار

– داروها از قبیل: دیورتیک ها و یا داروی ضد اسید معده که دارای کلسیم می باشد.

– کمبود خواب، مصرف الکل، کم تحرکی از عوامل دیگر ابتلا به این بیماری هستند.

 

اندازه سنگ کلیه

همانطور که گفتیم سنگ کلیه می تواند بصورت منفرد و یا اینکه در تعداد زیاد باشد اندازه سنگ کلیه می تواند متفاوت باشد، اندازه سنگ کلیه در برخی از موارد بسیار کوچک هست و تنها به اندازه ی یک عدد شن می باشند و برخی دیگر از آنها به اندازه ای بزرگ هستند که می توانند تمام لگنچه کلیه را پر کنند.

 

علائم سنگ کلیه :

حالت تهوع و استفراغ و معده درد، عفونت، تب، وجود خون در ادرار، کاهش دفع ادرار و یا قطع کامل آن، درد در هنگام ادرار کردن، ادرار بودار، ادرار تیره، وجود چرک در ادرار، نفخ تمامی این موارد یا وجود یکی از این موارد می تواند از علائم سنگ کلیه باشد که پزشک باید نظر قطعی را بدهد.

 

درمان سنگ کلیه چیست

درمان سنگ کلیوی بسته به نوع و علت تشکیل آن متفاوت است و این مطالب صرفا جهت آگاهی شما میباشد، تشخیص و درمان با مراجعه به پزشک متخصص باید صورت بگیرد.

درمان سنگ های کوچکی که با علائم خفیفی همراه هستند :

بسیاری از سنگ های کلیوی به درمان های تهاجمی نیاز ندارند. شما از طریق روش های زیر قادر خواهید بود یک سنگ کوچک را از دستگاه ادراری عبور داده و دفع کنید:

نوشیدن آب : نوشیدن 1/9 تا 2/8 لیتر آب در روز به شستشوی سیستم ادراری کمک می کند.

تسکین درد سنگ کلیه : عبور یک سنگ کوچک با درد و ناراحتی همراه خواهد بود. پزشک در جهت درمان درد سنگ کلیه ، مسکن تجویز خواهد کرد به عنوان نمونه ایبوپروفن (ادویل، موترین و غیره)، استامینوفن (تیلنول و غیره) و یا ناپروکسن. (البته این داروها برای دردهای متوسط کارایی دارد)

درمان سنگ های بزرگ و انواعی که منتهی به علائم و نشانه های شدید تر می شوند:

آن دسته از سنگ های کلیوی که با درمان های ساده و سنتی قابل درمان نیستند، یعنی بزرگتر از آن هستند که بتوانند به خودی خود دفع شوند و همچنین منجر به خون ریزی، آسیب کلیه و عفونت پیش رونده دستگاه ادراری شده اند، به درمان های تهاجمی نیاز دارند.

 استفاده از امواج صوتی (سنگ شکن) : در این فرایند سنگ شکنی از امواج صوتی به منظور تولید ارتعاشات قوی به نام امواج شوکی استفاده می کنند که سنگ را به تکه های بسیار ریزی خرد می کند که این خرده ها از طریق ادرار دفع می شوند. این فرایند صدای بلندی تولید می کند و با درد متوسطی نیز همراه است بنابراین برای راحتی بیشتر یا تحت بیهوشی خفیفی قرار می گیرید و یا از مسکن ها استفاده می کنند. نوع فرایند بسته به تجهیزات مورد استفاده متفاوت است.

سنگ شکنی از طریق امواج شوکی : ممکن است منجر به خونریزی از طریق ادرار، کبود شدگی در ناحیه کمر یا شکم و خون ریزی در اطراف کلیه و یا ارگان های مجاور شود. عبور خرده های سنگ از دستگاه ادراری نیز می تواند با درد و ناراحتی همراه باشد.

جراحی به منظور حذف سنگ های بزرگ : به منظور درآوردن سنگهای بزرگ، کلیه را باز می کنند در واقع از طریق جراحی برش کوچکی در ناحیه کمر بیمار ایجاد می کنند. زمانی از این نوع جراحی استفاده می شود که درمان از طریق امواج شوکی ناموفق بوده و یا سنگ موجود بسیار بزرگ باشد.

استفاده از یورتروسکوپ در حذف سنگ : در برخی موارد به منظور درمان سنگ کلیه از یورتروسکوپ استفاده می شود که وسیله ای برای مشاهده درون دستگاه ادراری است. بدین شکل که لوله مجهز به دوربین آندوسکوپ را از طریق مثانه به سمت حالب عبور می دهند و نهایتاً آن را به سمت سنگ حرکت می دهند. زمانیکه محل سنگ تعیین شد از طریق ابزار خاصی آن را به تکه های ریزی می شکنند تا از طریق ادرار دفع گردد.

جراحی غده پاراتیروئید : برخی از سنگ های کلسیمی به دلیل فعالیت بیش از حد غده پاراتیروئید ایجاد می شوند. غدد پاراتیروئید در 4 گوشه غده تیروئید شما واقع هستند. زمانیکه این غدد بیش از حد هورمون پاراتیروئید ترشح کنند، سطوح کلسیم بدن افزایش می یابد و منتج به دفع مقادیر بالایی کلسیم از ادرار می گردد. یک تومور خوش خیم در یکی از 4 غده پاراتیروئید می تواند منجر به ایجاد چنین شرایطی شود. معمولاً جراحان این نوع تومور ها و یا غدد پاراتیروئید را از طریق جراحی خارج می سازند.