سلامت دات لایف سلامت دات لایف با پوشش آخرین اخبار حوزه سلامت و ارائه راهکارهایی برای زندگی سالم با همراهی پزشکان متخصص در بیماری ها دیابت ، سرطان ، تغذیه ، ورزش پوست و مو
کافئین یکی از مهم‌ترین و پر استفاده‌ترین مواد محرک در سرتاسر جهان است. کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است که به طور طبیعی در بیش از 60 گونه از گیاهان وجود دارد و در بعضی غذاها، نوشیدنی ها و داروها نیز موجود است.
بیشتر کافئین مورد استفاده مردم، در قهوه، چای سیاه، شکلات، نوشابه‌های انرژی‌زا و سودا، است. کافئین غالباً به عنوان یک مواد مغذی انرژی‌زا که باعث ارتقای سطح عملکرد روزانه می‌شود قلمداد شده است و جزو اصلی نوشابه های انرژی زا میباشد، اما کافئین به خودی خود هیچ ارزش غذایی ندارد. در این مقاله به اطلاعات تکمیلی در زمینه کافئین می پردازیم.
کافئین چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد؟
بعد از مصرف کافئین، حدود یک الی دو ساعت، از طریق معده جذب می‌شود و غلظت آن در جریان خون به اوج خواهد رسید. مقدار کافئینی که در جریان خون باقی می‌ماند به کبد منتقل شده و به سه ماده تبدیل می شود، پاراگزانتین که سبب تجزیه چربی می شود و میزان گلیسرول خون را بالا می برد، تئوبرومین که سبب افزایش ادرار در فرد می‌شود، و تئوفیلین که سبب باز شدن مسیرهای راه هوایی می شود و در افراد آسمی کمک کننده است. کافئین در بدن یک انسان بزرگسال سالم حدود 5 تا 6 ساعت باقی می ماند. تمامی مواد حاصل از کافئین نهایتا از ادرار دفع می شوند.
کافئین چگونه بر فعالیت استقامتی تأثیر می‌گذارد؟
در هنگام فعالیت، بدن از گلیکوژن- قند ذخیره در بدن- برای تولید انرژی استفاده می‌کند. اما زمانی که این منبع انرژی در پایان یک فعالیت طولانی خالی می‌شود، شما احساس خستگی و تنبلی می‌کنید. کافئین سرعت خالی شدن بدن از گلیکوژن را کند می‌کند. این عمل با تشویق بدن به استفاده از چربی ذخیره در بدن به عنوان منبع سوخت صورت می‌گیرد که باعث می‌شود تحمل فعالیت، برای مدت زمان بیشتری ادامه یابد.
کافئین چگونه بر فعالیت‌های شناختی تأثیر می‌گذارد؟
به دلیل وارد شدن کافئین به تمامی بافت‌های بدن، سیستم عصبی و مغز هم تحت تأثیر مصرف کافئین قرار می‌گیرند. کافئین به عنوان یک محرک عمل کرده و شما را بیدار می‌کند به این معنی بعد از مصرف کافئین هوشیارتر می شوید و سریع عکس العمل نشان می‌دهد. کافئین با بلوک آدنوزین در مغز انسان، سبب مهار القای خواب، و هوشیاری بیشتر می شود.
آیا کافئین باعث چاقی و اضافه وزن می‌شود؟
یک فنجان قهوه تلخ حاوی ۲ کیلوکالری انرژی و فاقد چربی میباشد. پس قهوه نمی‌تواند انرژی لازم برای اضافه وزن را وارد بدن کند. بسیاری از افراد شیر، شکر،خامه و مواد طعم دهنده را به قهوه اضافه می‌کنند که باعث بالارفتن کالری ورودی به بدن می‌شود. بطور مثال یک قاشق خامه حدود ۵۰ کیلوکالری و شیر حدود ۵ کیلوکالری به قهوه اضافه می‌کند. قهوه های شیرین حدود ۱۰۰ کیلوکالری انرژی به بدن وارد می‌کنند. بنابراین اگر قصد کاهش یا ثبات وزن دارید بهتر است قهوه را بدون افزودنی مصرف کنید.
آیا کافئین اثرات جانبی دیگری دارد؟
بسیاری از تحقیقاتی که در مورد کافئین انجام شده اند، مصرف 2 الی 3 فنجان قهوه در روز را پیشنهاد کرده اند. قهوه را باید متعادل مصرف کرد. افرادی که حداقل ۴ فنجان قهوه تلخ در روز مصرف می‌کنند، عوارضی همچون اضطراب، عصبانیت، کاهش اشتها، دهان خشک، درد معده، اسهال، تپش قلب و … را تجربه می کنند. یکی از اثرات غیر قابل انکار کافئین، تأثیر آن بر روی خواب است. تحقیقات نشان داده اند کافئین بر روی خواب افراد سالم تأثیر منفی نمی‌گذارد اما اگر مشکل خواب دارید از مصرف کافئین خودداری کنید.
علایم قطع ناگهانی مصرف کافئین چیست؟
اگر به طور ناگهانی متوقف شد، کافئین همچنین ممکن است منجر به علایم ترک می دهد. نمونه هایی از این علایم عبارتند از:
تحریک پذیری
سردرد
از دست دادن تمرکز
خواب آلودگی همزمان با بی خوابی در فرد
دل درداین علایم ممکن است در عرض 12 تا 24 ساعت پس از قطع مصرف کافئین بروز کنند و برای 5 تا 7 روز ادامه پیدا کنند. مسکن هایی مانند آسپیرین می تواند به کاهش این علایم کمک کنند.
تحریک پذیری
سردرد
از دست دادن تمرکز
خواب آلودگی همزمان با بی خوابی در فرد
دل درداین علایم ممکن است در عرض 12 تا 24 ساعت پس از قطع مصرف کافئین بروز کنند و برای 5 تا 7 روز ادامه پیدا کنند. مسکن هایی مانند آسپیرین می تواند به کاهش این علایم کمک کنند.
چه زمانی می بایست مصرف کافئین قطع شود؟
مصرف کافئین باید توسط زنان باردار قطع شود. مصرف بیش از حد کافئین در دوران بارداری سبب وزن کم هنگام تولد، زایمان زودرس و سقط جنین می شود. سازمان غذا و داروی آمریکا توصیه می کند که زنان باردار باید از مصرف داروها و غذاهای حاوی کافئین اجتناب کنند.
افزون بر این، مصرف کافئین باید در شرایط زیر نیز قطع شود:
اختلالات خواب
فشار خون بالا
بیماری کبد یا کلیه
اضطراب یا افسردگی
بیماری ریفلاکس معده به مری
اختلالات خواب
فشار خون بالا
بیماری کبد یا کلیه
اضطراب یا افسردگی
بیماری ریفلاکس معده به مری
بنابراین همرهان عزیز، مصرف قهوه در حد متعادل، یعنی 2 تا 3 فنجان در روز، به مصرف چای سیاه ارجحیت داره، چون کافئین حدود سه برابر بیشتر از چای داره و به همین دلیل باعث اثرات مفید کافئین به میزان بیشتر در بدن میشه. از طرفی عوارض مضر چای سیاه رو نداره.