کودک آزاری و اثرات ویرانگر آن بر روحیه کودک

کودک آزاری عبارت است از هرگونه رفتار یا کوتاهی و یا اهمال در رابطه با یک کودک که عواقب آن منجر به عدم سلامت روان و جسم کودک خواهد شد. گاهی اوقات کودک آزاری به حدی شدید و دردناک خواهد بود که منجر به مرگ کودک نیز خواهد شد. همچنین کودک آزاری می تواند کودک را چه در سن کودکی چه در ادوار دیگر زندگی به افسردگی ، ترس بیش از حد ، اختلال در یادگیری ، کمبود اعتماد به نفس و بسیاری بیماری های دیگر مبتلا کند. سلامت دات لایف در این نوشته اثرات مخرب کودک آزاری را بازگو خواهد کرد. کودک آزاری و اثرات ویرانگر آن بر روحیه کودک…

کودک آزاری چیست؟

به هر گونه رفتار یا کوتاهی در انجام عملی که سلامت جسمی، روانی و رشد کودک را به مخاطره اندازد کودک آزاری می گویند. این آزارها می تواند صدمه ای جدی به کودکان وارد کند و یا حتی باعث مرگشان شود. آزار کودکان می تواند جسمی، عاطفی، لفظی و یا جنسی باشد. حتی نادیده انگاشتن و توجه نکردن به کودکان نیز می تواند به نوعی در رده این اختلال قرار گیرد.

در اصطلاح متخصصین هرگونه آسیب جسمی، روانی، سوءاستفاده جنسی یا بهره کشی و عدم رسیدگی به نیازهای انسانی افراد زیر 18 سال توسط افراد دیگر کودک آزاری تلقی می گردد.

کودک آزاری را به چند گروه تقسیم می کنند:
کودک آزاری جسمی: مثل شلاق زدن، هل دادن، لگد زدن، پرت کردن، جراحت جسمی به کودک وارد کردن، حمله فیزیکی، بریدگی، کبودی، شکستگی استخوان و غیره که برای کودک قبل از سن 18 سال توسط افراد بزرگسال ایجاد گردد.

کودک آزاری عاطفی: بی توجهی به نیازهای عاطفی کودک، طردکردن کودک، اعمال خشونت خانوادگی در حضور کودک، تشویق نکردن کودک، خوردن الکل توسط والدین در حضور کودک، استفاده از مواد در حضور کودک و غیره که کودک را از نظر عاطفی مورد آسیب قرار می دهد.

مسامحه عاطفی: بی توجهی و غفلت نسبت به کودک، فراهم نکردن بهداشت، مسکن، مراقبت طبی مناسب و تحصیل می تواند همان کودک آزاری تعریف گردد.

کودک آزاری جنسی: هرگونه آزار جنسی و درگیر کردن کودک در فعالیتی که باعث ارضای فرد بزرگسال گردد، تحمیل جنسی بر علیه کودک که فاقد تحول شناختی، هیجانی و جسمی است، لمس، بوسیدن، وادار کردن کودک به دیدن روابط دو فرد بزرگسال، اجبار به برهنه شدن، عکس گرفتن از بدن کودک، نشان دادن عکس از افراد برهنه به کودک را می توان از انواع کودک آزاری جنسی نام برد.

کودکی مهم ترین مرحله رشد و تکامل جسمی و روانی یک انسان می باشد و آسیب در این دوران پیامدهای طولانی مدت در آینده را در پی خواهد داشت و خصوصا آسیب ها و آزارهای جنسی به کودکان چون کمتر قابل شناسایی می باشد، پیامدهای غیرقابل جبران درحال و آینده برای کودک خواهد داشت.

(همان طور که تعریف شد کودک آزاری جنسی طیف وسیعی را در بر می گیرد و صرفا ارتباط کامل جنسی با کودک به معنی آسیب جنسی در کودکان نمی باشد).

علل متفاوتی که منجر به کودک آزاری جنسی می شوند

علل خانوادگی: معمولا در خانواده هایی که والدین مهارت های اجتماعی پایین تری دارند، مهارت های فرزندپروری را به خوبی نمی دانند، تحصیلات مادر و پدر در حد پایین تری قرار دارد، سابقه بازداشت و یا سوءپیشینه کیفری در والدین وجود دارد، سابقه ای از بیماری های روانی در والدین دیده می شود. طلاق و جدایی بین والدین اتفاق افتاده است به نظر می رسد آسیب های جنسی بیشتری می شود.

علل فرهنگی: معمولا پژوهش ها نشان می دهد زندگی در گروه هایی که از نظر اجتماعی و اقتصادی در حد متوسط و پایین قرار دارند آسیب جنسی بیشتر می باشد.

علل روانی مربوط به کودک: ویژگی های خاص روانی برخی کودکان احتمال آزار نسبت به آنها را افزایش می دهد مثل کودکان غیرطبیعی، کودکان دشوار، کودکان طردشده.

کودکان غیرطبیعی: نارس بودن کودک هنگام تولد، ناهنجاری های مادرزادی، نقایص هیجانی و عاطفی، اختلال تکلم، نقص در بینایی و شنوایی، فلج، عقب ماندگی خیلی اوقات احتمال آسیب جنسی در کودکان افزایش می دهد.

کودکان دشوار: کودکانی که از نظر جسمی سالم بوده ولی والدین آنها را غیرطبیعی می دانند را کودکان دشوار می نامند. مثل کودکان بدخلق، کودکان بیش فعال، کودکانی که دچار بی اختیاری ادرار و مدفوع هستند. کودک تحریک پذیر، کودک سازش ناپذیر، پژوهش ها نشان داده این گروه از کودکان نیز بیشتر از سایرین در معرض آسیب های جنسی قرار دارند.

کودک طرد شده: کودکی که حاصل حاملگی ناخواسته و یا حاملگی پیش بینی نشده است یا با انتظارات والدین همسو نمی باشد، اصطلاحا کودک طردشده نامیده شده و احتمال آسیب جنسی در این کودکان نیز بیشتر از کودکان سالم می باشد.

علائم کودکی که مورد آزار قرار گرفته است

در مورد علائم کودکانی که آسیب جنسی دیده اند دیدگاه های متفاوتی وجود دارد اما می توان علائم زیر را در کودکان مشاهده کرد (البته همه نشانه ها هم زمان مشاهده نمی شود بلکه فقط تعداد یا حتی گاهی فقط یک یا دو نشانه وجود دارد)

اگر والدین تربیت جنسی کودک را بیاموزند آسیب های جنسی در کودکان کاهش می یابد

علائم:

• بدخلقی و گوشه گیری/ پرخاشگری

• اضطراب

• کودک کمتر بازی می کند یا اکنون کمتر می خندد

• اشکال در خوابیدن

• ناخن جویدن، انگشت مکیدن

• افت تحصیلی

• کابوس شبانه

• رفتارهای غیرعادی

• ترس از لمس

• خشم بی دلیل نسبت به والدین

• ترس هایی که تاکنون نبوده است

گاهی هم نشانه های زیر (البته نشانه های زیر کمتر دیده می شود چون معمولا آسیب جنسی در کودکان به صورت لمس بیشتر اتفاق می افتد).

• ادرار همراه با خون

• کبودی و تورم ناحیه تناسلی

• تغییر رنگ در لباس زیر

• اشکال در نشستن روی صندلی

اما طبق تحقیقات صورت گرفته آسیب های کودک آزاری جنسی اثرات و نتایج زیادی در بزرگسال به همراه دارد که این پیامدها عبارتند از:

• دیوارسازی بین خود و دیگران همراه با محدود کردن روابط

• ترس شدید از صمیمیت

• خاطرات و یادآوری آنها به صورت کابوس های شبانه

• خشم های بی دلیل نسبت به اطرافیان خصوصا والدین

• احساس گناه، شرم، تقصیر

• از دست دادن اعتماد نسبت به اطرافیان

• اعتیاد به الکل و مواد

• سردمزاجی جنسی و اختلال در روابط جنسی پس از ازدواج

• ازدواج های ناموفق

• توان همدلی با دیگران کاهش می یابد

• افسردگی

• اضطراب

• ترس های مرضی

• دوری گزینی و انزواطلبی

• اجتناب از مردان

• تاخیر رشدی

• اختلالات جنسی

• کاهش عزت نفس

• گاهی خودشان کودک آزار می شوند

• اختلال شخصیت ضداجتماعی

• پرخاشگری بی دلیل نسبت به مردان

• مشکلات ارتباطی

• افکار خودکشی

نکات مهمی که به نظر می رسد ذکر آنها ضروری است.

• هرچه سن بالاتر باشد تجارب سخت تر می شود

• هرچه سن متجاوز بالاتر باشد آثار آن شدیدتر است

• طول زمان آسیب هرچه بیشتر باشد آثار منفی تری دیده می شود

• هرچه رابطه فرد آسیب زننده، نزدیک تر باشد پیامدهای آن منفی تر است

• هرچه سن کودک کمتر باشد پیامدهای آسیب جنسی سخت تر می شود.

با توجه به اینکه امکان آسیب جنسی برای کودکان وجود دارد و خیلی اوقات آسیب جنسی توسط افراد نزدیک به کودک اتفاق می افتد نیاز است والدین در این خصوص حتما اطلاعات کافی داشته باشند.

در لحظه ای که با این مورد برخورد می کنند سوال نپرسند، توضیح نخواهند، کودک را مقصر ندانند و حتما در اولین فرصت برای درمان به متخصص روانشناسی کودک مراجعه کنند.

امیدوارم والدین عزیز با توجه به اهمیت مسئله کودک آزاری جنسی تمام تلاش خود را به کار گیرند تا قبل از وقوع حادثه مهارت های لازم را کسب کرده و از این آسیب شدید جلوگیری نمایند و چنانچه آسیب ایجاد شده است به جای سرزنش خود در اولین فرصت بدون ترس از قضاوت به مشاورین متخصص مراجعه کرده و از آسیب های شدید آن جلوگیری کنند.