نام فارسی: نخل مرداب یا پنجه کلاغی (CYPERUS) و نام علمی این گیاه (CYPERUS ALTERNI FOLIUS) است. سیپروس از گیاهان خانواده سیپراسه (CYPERACEAE) و زادگاه اصلی آن باتلاق های جزیره ی ماداگاسکار و جزیره موریس است. نخل مرداب گیاهی است زیبا که نگهداری و تکثیر آن ساده است و برای افراد تازه کار توصیه می شود.
- مشخصات ظاهری گیاه نخل مرداب
گیاه نخل مرداب، همیشه سبز با بلندی ۳۰ تا ۹۰ سانتیمتر است که در محیط مناسب، ارتفاع آن به ۱۵۰ سانتیمترهم می رسد. ساقه های سبز رنگ عمودی افراشته این گیاه به جز در رأس، بدون برگ هستند که در رأس نیز دایره ای از برگچه های سبز علفی به صورت شعاعی مثل قاب یک چتر، بیرون می زنند. علاوه بر این در تابستان گل ها نیز به صورت شعاعی در رأس بیرون می زنند، ولی این گل ها کوچک و قهوه ای رنگند.
- شرایط مورد نیاز برای نگهداری گیاه نخل مرداب
- دما: در زمستان نباید در دمای کمتر از ۱۰ درجه نگهداری شود. در فصل سرما در خزان گیاه جای نگرانی نیست، چون با گرم شدن هوا مجدداً شروع به رشد می کند. بهتر است در زمستان تمام ساقه ها را از سطح خاک حذف نمود تا در بهار دوباره سبز شود و چهره زیباتری به گیاه بدهد.
- نور: این گیاه باید در آفتاب نگهداری شود به شرط آنکه ریشه ها دائم خیس باشند؛ البته در نیم سایه، نیم آفتاب یا در سایه ای که نور دار باشد هم می ماند و لذا می تواند در آپارتمان هم نگهداری شود.
- آبیاری: در بهار و تابستان هر روز گیاه را آبیاری می کنند و در زمستان و پائیز آبیاری کم شده و کود را قطع می کنند. در فصل گرما به آب زیادی احتیاج دارد و سعی کنید گلدان، زهکش چندانی نداشته باشد تا محیط تقریباً باتلاقی برای گیاه ایجاد شود. بنابراین بهتر است گلدان را در زیرگلدانی قرار دهید و در زیرگلدانی همیشه مقداری آب موجود باشد.
- رطوبت هوا: سطح برگ ها را دو روز در هفته غبار پاشی نمایید.
- تقویت گیاه: پس از سه یا چهار آبیاری با کود مایع کامل آن را تقویت می نمایند و برای مبارزه با شپشک و حلزون بایستی به وسیله ی ملانیون مبارزه شود.
- مراقبت ویژه: ساقه های قهوه ای را قطع کنید. در زمستان ها ریشه ها را در خاک نگهدارید یا گیاه را به درون ساختمان ببرید.
- تغییر گلدان: تراکم ریشه موجب شادابی گیاه می شود، پس از پر شدن سه چهارم حجم گلدان آن را با تقسیم ریشه، تکثیر می نمایند. باید دقت نمود ریشه ها زخمی نشوند.
- خاک مناسب: از آنجایی که این گیاه طبیعتاً به وسیله قرار گرفتن در آب رشد کرده و ریشه می دهد، خاک آن باید کاملاً مرطوب باشد و رس خاک مصرفی گیاه نیز زیاد باشد تا حالت باتلاقی ایجاد شود.
- تکثیر گیاه: نخل مرداب را می توان به راحتی از اواسط بهار تا اوایل تابستان با روش تقسیم بوته، تکثیر کرد. البته راحتی این کار، بستگی به تجربه و توان شخص تکثیر کننده دارد.
- آموزش روش تقسیم بوته
خاک این گیاه باید کاملاً مرطوب باشد، ولی اگر به اندازه کافی خیس نبود، ابتدا آن را کاملاً آبیاری کنید، سپس از گلدان بیرون آورید. با استفاده از یک چاقوی تیز، انبوه ریشه ها را به دسته هایی با حداقل ۴ یا ۵ ساقه تقسیم کنید، مراقب باشید به ریشه ها صدمه نزنید و سعی کنید با دست عمل تقسیم را انجام دهید. سپس هر قسمت را در گلدانی با قطر دهانه ۱۱ – ۹ سانتیمتر، حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت قرار دهید و کاملاً آبیاری کنید.
- روش دیگری برای تکثیر گیاه نخل مرداب( پنجه کلاغی )
گرچه روش تقسیم برای تمام انواع نخل مرداب ها به کار برده می شود، ولی این گیاه می تواند به روش های غیر معمول دیگری نیز تکثیر شود. در گیاه نخل مرداب رأس گل را همراه با برگه هایی که زیر گل وجود دارند، به وسیله قیچی باغبانی به اندازه یک سوم یا یک دوم کوتاه کنید؛ گیاه را از زیر قسمت برگ قطع کنید و به صورت وارونه( برگ داخل آب باشد )، در آب یا در ماسه نرم شسته یا کمپوست مخصوص بذر و قلمه مرطوب قرار دهید، به طوری که ساقه به طرف بالا و قسمت برگدار، درون آب یا خاک قرار گیرد. زمانی که ریشه داد، گیاه را به گلدانی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر و کمپوست گلدانی منتقل کنید. در طول عمل تکثیر، سعی کنید دمای محیط را ۲۲-۲۰ درجه سانتیگراد نگه دارید و مراقب باشید که گیاه در شرایط نور مناسب و کافی، دور از تابش مستقیم خورشید قرار گیرد. بعد از ریشه دادن، می توانید گیاه را به گلدان های استکانی منتقل کنید.