نکاتی آموزشی در مورد کولونوسکوپی

کولونوسکپی چیست ؟ کلمه کولونوسکوپی ازدو کلمه یونانی روده بزرگ و دیدن تشکیل شده است. سرطان روده بزرگ یکی از شایع ترین سرطان ها در میان مردان و زنان است و می تواند چند نفر از افراد خانواده را نیز مبتلا کند. کولونوسکوپی روش رایجی است که به پزشک اجازه می دهد ، بیماریهای خوش خیم و همچنین سرطان روده بزرگ را در مرحله اولیه تشخیص داده و آن را درمان نماید. سایت سلامت دات لایف در جریان مقاله نکاتی آموزشی در مورد کولونوسکوپی و روش آماده سازی برای کولونوسکوپی را برای شما به دقت شرح می دهد.

سرطان کولون معمولا در ابتدا به صورت یک زائده به نام پولیپ کولون مشاهده می شود که داخل روده ی بزرگ آویزان است. همه ی پولیپ ها سرطانی نیستند ، اما آن ها باید خوب بررسی و مشاهده شوند. سرطان روده ی بزرگ با علائم خون در مدفوع ( مدفوع سیاه یا خیلی تیره ) و تغییر در عادات دفعی مشخص می شود. کولونوسکپی در تشخیص بیماری های دیگر روده ی بزرگ مانند عفونت ها یا التهاب مزمن روده ی بزرگ نیز به کار می رود. این بیماری ها می توانند تبدیل به سرطان  روده ی بزرگ شوند. این مجموعه آموزشی به شما روش کار ، فواید ، خطرات و عوارض احتمالی کولونوسکپی را شرح خواهد داد.

کولونوسکوپی و اطلاعات مفید درباره سرطان روده

کولونوسکوپ چیست ؟

این وسیله به شکل لوله ای قابل انعطاف است و از طریق مقعد به درون روده ی بزرگ شما وارد می شود. این لوله یک منبع نوری دارد که تصاویر را از داخل روده ی بزرگ بر روی صفحه ی نمایشگر منتقل می کند و به پزشک اجازه می دهد تا داخل روده ی بزرگ را به وضوح مشاهده کند.

کولون کجاست ؟

کولون آخرین بخش از روده است که به آن روده ی بزرگ نیز می گویند. فیبر ها و غذای حضم شده بعد از عبور از مری ، معده و روده ی کوچک به روده ی بزرگ می رسد. در روده ی بزرگ آب ، املاح و بقیه مواد غذایی جذب می شود و مدفوع قبل از دفع در قسمت انتهایی روده انبار می شود.

کاربردهای کولونوسکوپی :

مشاهده کولون برای تشخیص علل نفخ شدید ، عفونت ، زخم های کولون ، درد شکم ، یبوست یا اسهال درمان نشده

1. تشخیص و درمان خونریزی های روده
2. گشاد کردن تنگی های ناشی از تومورها و زخم های روده بزرگ
3. تشخیص و نمونه برداری از زخم و تومورهای روده بزرگ
4. برداشتن پولیپ و توده های خوش خیم روده بزرگ
5. بیماریابی ( چکاپ ) در افرادی با سابقه خانوادگی بیماری روده ای زیر 50 سال
6. چکاپ روتین سرطان روده در افراد بالای ۵۰ سال

اقدامات قبل از کولونوسکوپی :

1. ویزیت توسط پزشک فوق تخصص گوارش و دریافت نسخه ( نامه) انجام کولونوسکوپی
2. هماهنگی با منشی واحد آندوسکوپی جهت تعیین وقت از طریق تلفن یا مراجعه حضوری
3. همراه داشتن کلیه مدارک شامل دفترچه بیمه و نسخه (نامه) دستور انجام کولونوسکوپی
4. بیمار حتما در روز کولونوسکوپی با یک نفر همراه مراجعه کند. در صورت مصرف هرگونه دارو به پزشک اطلاع داده شود و مصرف داروی ضد قند (قرص یا انسولین) ، آسپیرین، پلاویکس یا اسویکس و داروهای رقیق کننده خون در روزهای قبل از کولونوسکوپی را به پزشک خود اطلاع دهید و البته این موارد از شما سوال خواهد شد.

آمادگی قبل از کولونوسکوپی ( روش آمادگی برای کولونوسکوپی ):

برای کولونوسکوپی ، روده ی بزرگ باید خیلی تمیز باشد. شما لازم است به دستورات پزشک و پرستار خود عمل نمائید ، تا روده ی شما از مدفوع خالی شود.

زمان شروع بسته پودرهایی که پزشک برای شما تجویز می کند ، از عصر دو روز قبل از کولونوسکوپی است.

این دستورات از دو روز قبل شروع می شود و شامل :

• 1. برای تمیز شدن روده از مدفوع ، از 48 ساعت قبل از کولونوسکوپی ، غذای بیمار از صبح تا شب باید فقط مایعات صاف مانند آب، چای، آب میوه، سوپ کاملاً صاف شده، آب مرغ یا آبگوشت ، آب کمپوت ، آب میوه و ژله ، باشد. روز قبل از کولونوسکوپی از خوردن آب هویج ، شیر، دوغ ، نوشابه و مایعات قرمز رنگ پرهیزکنید.
• روز اول : ساعت 4 بعد از ظهر یک شیشه روغن کرچک میل نمائید یا بعضی از پزشکان پیشنهاد می کنند که دو بسته پودر با ۸ لیوان آب ( ۲ لیتر آب ) حل کرده و سپس به تدریج تا شب میل کنید.
• روز دوم ( روز قبل از کولونوسکوپی ) : صبح یک شیشه روغن کرچک میل نمایید یا سه بسته پودر با ۱۲ لیوان آب ( ۳ لیتر آب ) حل کرده و هر نیم تا یک ساعت یک لیوان میل کنید و هر 8 ساعت 2 عدد قرص بیزاکودیل میل کنید.
• ( ممکن است در صورت دستور پزشک معالج شیاف بیزاکودیل یا داروی مشابه دیگری به جای قرص تجویز شود ) .
• در صورت ضرورت و به صلاحدید پزشکتان ممکن است روز قبل در بخش داخلی بستری شوید و قبل از انجام کولونوسکوپی ، شستشوی روده برایتان انجام شود.
• بیماران باید حداقل 6 ساعت قبل از انجام کولونوسکوپی از مصرف هر گونه سوپ کاملا صاف شده و آب میوه و چای و آب پرهیز کنند و ناشتا باشند و سپس صبح ناشتا به درمانگاه مراجعه نمائید.
• بیماران نارسایی قلبی، دارای باطری قلبی، دیالیزی، دیابتی (مرض قند ) یا نارسایی کلیه می بایست راجع به میزان مصرف مایعات فراوان در این دو روز ، با پزشک معالج خود مشورت کنند.
• ممکن است پزشک معالج گاهی روش دیگر یا داروهای بیشتر با کمتری جهت تمیز شدن روده تجویز کند.

حین کولونوسکوپی :

بیماران محترم در هنگام کولونوسکوپی به آموزشهای پرستار و پزشک خود توجه نمایید.

• از شما درخواست خواهد شد یک لباس مخصوص بپوشید.
• با کمک به روی تخت کولونوسکوپی منتقل می شوید.
• از شما روی دست یک راه وریدی (رگ) گرفته می شود تا مسیری جهت تجویز سرم و در صورت نیاز داروی خواب آور وجو داشته باشد.
• در قسمت جلوی تخت به سمت چپ خود بخوابید و زانوهای خود را جمع کنید.
• شما باید به پهلوی چپ دراز بکشید.
• کولونوسکوپی معمولا دردناک نیست ، اما شما ممکن است کمی ناراحتی را تجربه کنید.
• در طول آزمون داروهایی جهت آرامش و تسکین ، توسط پزشک بیهوشی به داخل رگ شما تزریق می شود.
• وقتی لوله قابل انعطاف از طریق مقعد وارد می شود ، شما ممکن است احساس دفع نمایید این طبیعی است. اما اگر احساس فشار کردید به پزشک بیهوشی تان اطلاع دهید ، او می تواند جهت آرامش به شما دارو تزریق کند.
• اگر پزشک گوارش شما ناحیه مشکوکی را یافت ، او ممکن است یک بخش یا همه ی آن را خارج کند و به آزمایشگاه بفرستد. یک آسیب شناس  ( پاتولوژیست ) بافت را زیر میکروسکوپ آزمایش می کند ، تا بیماری های احتمالی را تشخیص دهد.
• بعد از پایان کار ، پزشک گوارش وسیله ی مشاهده را خارج می کند و پزشک بیهوشی هم شما را به هوش می آورد.
• کولونوسکوپی روش خیلی ایمنی است که می تواند زندگی را نجات دهد. اما ممکن است خطراتی داشته باشد ولی منافع آن برای شما بیشتر است.
• گاهی روده بزرگ کاملا تمیز نمی شود. در این صورت ممکن است ، کولونوسکوپی انجام نشود و کار شما به روز دیگری موکول شود ، پس در رعایت آمادگی قبل از کولونوسکوپی ، دقت کنید.
• در صورت انجام نمونه برداری ، ممکن است مقداری خون از مقعد خارج شود ، این خونریزی معمولا زیاد نیست.

بعد از کولونوسکوپی :

• شما می توانید همان روز به خانه بروید ، اما نیاز به همراه خواهید داشت.
• در مراکزی که متخصص بیهوشی باشد و با انتخاب شما یا پزشک معالج ، کولونوسکوپی با بیهوشی انجام شود ، تا دقایقی بعد از اتمام کولونوسکوپی و تا زمان بیداری ، می بایست در کلینیک کولونوسکوپی استراحت کنید و فقط با اجازه بخش مربوطه می توانید بیمارستان را ترک کنید.
• اگر نمونه برداری برای شما انجام شده است ، لازم است نتیجه آزمون را به پزشک خود نشان دهید تا ادامه درمان انجام گیرد. بعضی از بیماران ممکن است جهت اطمینان از اینکه مشکلات جدید ایجاد نشده باشد ، در فواصل یکساله به کولونوسکوپی مجدد نیاز داشته باشند.

آیا بعد از کولونوسکوپی نیاز به بستری شدن داریم ؟

این روش سرپایی است. یعنی شما بعد از پایان کولونوسکوپی به خانه خواهید رفت.

پس از ترخیص از واحد کولونوسکوپی در صورت علائم زیر به پزشک خود مراجعه کنید :

 در صورت بروز  درد شدید شکم ، استفراغ ، مدفوع سیاه بیشتر از یک روز ، مدفوع آغشته به خون روشن ، تنگی نفس ، نفخ شکم که همراه با اتساع شدید شکم باشد ، با واحد آندوسکوپی – کلونوسکوپی تماس بگیرید یا به بخش اورژانس یک بیمارستان مراجعه کنید

در صورت دریافت بیهوشی تا 6 ساعت از رانندگی خودداری نمایید.

ممکن است تا ۲۴ ساعت بیماران احساس نفخ یا دلپیچه خفیف داشته باشند و کاملا طبیعی است.

بهتر است پس از پایان کولونوسکوپی تا ۲۴ ساعت غذایی نفاخ مانند حبوبات و سبزیجات ، میل نشود.

اگر تمایل داشته باشید می توانید مقاله مصرف الکل و ارتباط آن با سرطان روده بزرگ کولون را هم مطالعه فرمایید.