کاشت و پرورش عزت ، حرمت و اعتماد به نفس در کودکان

عموم مردم به اشتباه عزت یا حرمت نفس ( self _ esteem ) را معادل اعتماد به نفس ( self _ confidence ) می دانند در واقع آنچه که از اعتماد به نفس در ذهن دارند همان چیزی است که ما در علم روانشناسی عزت یا حرمت نفس می نامیم. حرمت نفس یک احساس و باور درونی و پایدار نسبت به ارزش و توانایی های خود است که در ضمیر ناخودآگاه ما در دوران کودکی شکل  می گیرد و همه افراد به درجات متفاوتی دارای حرمت نفس هستند. حرمت نفس همچون ترازو و یا خط کشی درونی است که فرد با آن خود و تمام وقایع پیرامون خود را ارزیابی کرده و می سنجد و براساس آن واکنش ، پاسخ و یا رفتاری از او سر می زند.

تمامی رفتارها ، احساسات ، ارزشها ، نحوه تفکر و تصمیم گیری های ما به نحوی مرتبط با حرمت نفس ما است. اگر بتوانیم شخصیت و ماهیت آدمی را به درخت تشبیه کنیم حرمت نفس به مثابه ریشه های درخت است و تمامی شخصیت فرد متاثر از وضعیت حرمت نفس اوست. تقریا تمامی اختلالات شخصیتی و روانی به درجات متفاوتی ریشه در حرمت نفس پایین دارند.

عصبانیت ( خارج از کنترل ) ، خجالت مسموم ، حسادت ، وسواس ، خشونت ، ظلم پذیری ، بردگی ، بندگی ، احتیاط ، تجاوز ، انحطاط اخلاقی ، افسردگی ، اضطراب ، خودکشی ، روابط اجتماعی متزلزل ، مشکلات جنسی و… همگی به نحوی ریشه در حرمت نفس پایین دارند و راه اصلی در میان آنها بالا بردن حرمت و عزت نفس است. ( که متاسفانه پس از شکل گیری آن کار بسیار مشکل و زمان بری است )

کاشت و پرورش عزت ، حرمت و اعتماد به نفس در کودکان

اعتماد به نفس در کودکان | سلامت دات لایف راهنمای زندگی سالم

 اما در مقابل اعتماد به نفس ( self _ confidence ) یک باور و احساس نسبت به توانایی در انجام برخی امور است بدین معنی که فرد دارای مهارت و یا دانش کافی در برخی امور است. لذا اعتماد به نفس ، موضوعی سطحی و محدود است ولی حرمت نفس عمقی ، جامع و کامل است. فرد با حرمت نفس بالا ممکن است در برخی امور به ظاهر اعتماد به نفس نداشته باشد ولی در درون این باور و توانایی را دارد که به آن برسد و این مساله هیچ گاه او را به هم نمی ریزد. فرد با حرمت نفس پایین برای اغنای حس ارزشمند بودن و شایستگی ، به دنبال آن در بیرون می گردد و به همین دلیل تمام تلاش خود را برای به دست آوردن ثروت ، تجملات ، جاه و مقام ، مدرک ، قدرت و… به کار می بندد و یا برعکس با کناره گیری ، مظلومیت ، اعتیاد و… سعی در پر کردن این خلأ درونی و یا سرکوب آن می کند اما از آنجایی که اینها فقط در سطح و رو هستند از این شاخه به آن شاخه می پرند وهیچ گاه به آرامش و قرار پایدار نمی رسند.

در یک کلام فرد با حرمت نفس بالا خود را هم لایق خوشبختی می داند ، هم احساس خوشبختی می کند و هم در جهت آن تلاش می کند. حال ببینیم چه زمانی و چگونه حرمت نفس شکل می گیرد. حیوانات بر اساس غرایض و فطرتشان ناخود آگاهانه حرکت می کنند و تقریبا هیچ کنترلی بر روی آنها نداشته و حق انتخابی نیز ندارند اما بشر به دلیل داشتن قدرت تفکر و آزادی نسبی دست به انتخاب می زند و میتواند حتی این نیروهای غریضی را تا حدود زیادی به کنترل خود درآورد و در اینجا هست که مفاهیمی همچون ملاک و معیارها و ارزش ها ظاهر می شوند. پایه و چارچوب اصلی چنین ویژگی و توانایی را حرمت نفس می سازد و این زمانی شروع به شکل گیری می کند که در فرزند آدمی قدرت تفکر و استدلال کم کم ظاهر می شود و چنین ویژگی و صفتی از حوالی 5 / 1 سالگی به بعد پدیدار شده و تا 3 سالگی قسمت اعظم آن شکل می گیرد. البته به این بدین معنی نیست که 5 / 1 سال اول ( و سالهای بعد ) نقشی در این زمینه ندارند بلکه برعکس ، اگر 2 سال اول تولد به درستی طی شده باشد آنگاه است که کودک دارای بستری مناسب برای شکل گیری حرمت نفس سالم یا مثبت خواهد بود. حرمت نفس مجموع پیام ها و درکی است که کودک از طرف افراد مهم زندگی اش ( در درجه اول پدر و مادر و بعد دوستانش ) نسبت به ارزشمند بودن و توانمندی هایش در دوران کودکی به دست می آورد. حال اگر این پیام ها مملو از محبت و دوستی بی قید و شرط ، لیاقت ، توانمندی ، احترام ، با ارزش بودن ، بی ریایی و صداقت باشد. کودک از حرمت نفس بالاتر و سالمتری برخوردار خواهد بود.

5/5 - (2 امتیاز)

یک نظر

  1. با سلام
    پسر من که 8 سال سن داره و کلاس دوم هست خیلی اعتماد به نفس کمی داره و دایما کوتاه میاد و کتک میخوره تو مدرسه. چی کار کنم؟ من در مورد بدی پدرش که ضعیفه و جلو بقیه کوتاه میاد بهش میگم و اینکه چه نتایج بدی داره همیشه کوتاه اومدن، اما هیچ تاثیری نداره؟!

دیدگاهتان را بنویسید