شرحی بر دعای سال تحویل

خانواده های ایرانی با طلیعه بهار هر سال و در آغازین روزهای سال جدید، همواره دعای روح‌بخش تحویل سال نو را می‌خوانند و می‌شنوند و گوش و زبان جانشان را با فرازهای نورانی این دعای شریف مترنم و سرشار از امید می‌سازند. در لحظه سال تحویل که جهان شاهد دگرگونی و تحول است، معمولا به ذکر و دعا میپردازند و توکل به خدا را پیشه میکنند و بدون تردید از تاثیر مفید و آرامش قلبی و استعانت بیشتری برخوردار میگردند لذا لحطه سال تحویل را هنگامه استجابت دعا میدانند و هر کسی فرصت را مغتنم شمرده و با خدای خویش راز و نیاز می‌کند.

دعای یا مقلب القلوب

شرحی بر دعای سال تحویل
شرحی بر دعای سال تحویل

 

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ، یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ، یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ، حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ

معنای دعای تحویل سال نو عبارتست از: ای تغییر دهنده قلبها و دیده‏ ها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای گرداننده سالها و حالت ها، حال ما را به نیکوترین حال تبدیل فرما.

«یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ»

مشاهده میشود که قلوب نسبت به ابصار اولویت و اهمیت بیشتری دارد زیرا قلب و بصیرت قلبی، از مؤلفه‌های مهم معنوی ، جهت در مسیر کمال قرار گرفتن انسان است. پروردگار قلب ها را به سمت کمال دگرگون می سازد و از تیرگی و هر غباری پاک میکند و بستر مناسبی جهت ابصار فراهم مینماید. قلب سرچشمه تمامی اعمال و رفتار انسان است و تمام اعضاء بدن از قلب فرمان می گیرند و عمل می نمایند. به همین دلیل، اول قلوب و سپس ابصار ذکر شده است. در حقیقت یکی از سنتهای رایج در میان خانواده های ایرانی در روزهای فرارسیدن نوروز، توجه به آراستگی و پاکی و پاکیزگی خانه و محل زندگی و دل و جان است که این آراستگی ظاهری از طریق نظافت و نظم و ترتیب و ساماندهی محل زندگی تامین میشود و همچنین آراستگی باطنی از طریق دعا خواندن، توکل، بخشش و گذشت، دستگیری از نیازمندان و صله رحم تامین میشود.

 

«یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ»
یکی از اسماء خداوند مدبّر است که پروردگار عالمیان به وسیله آن، به تدبیر روز و شب که نماد ظلمت و نور است یا به تعبیری کلی تر، به تدبیر جهت کنار زدن پرده و غبار تاریکیو آلودگی از روی دل و نظام خلقت می‌پردازد. انسان نیز باید خویشتن را به اخلاق الهی آراسته نماید و تدبیرگر روز و شب خویش باشد. مشاهده میشود که تدبیر شب مقدم تر از تدبیر روز است و یکی از علتهای آن امکان رهایی از ظلمت و جهل و نومیدی و توجه به حقیقت مطلق است. یکی از دلایل حضور قلب و توجه به حقایق عالم امکان از طریق توجه و توکل و تعبدو تهجد در شبها، همین تدبیر است.

 

«یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ»
حَول در دعای عید نوروز، به معنای سال است و احوال جمع حال، به معنای طبیعت و باطن انسان یا تغییر و دگرگونی در ضمیر باطنی او است. در این دعا از درگاه حضرت احدیت می‌خواهیم که طبیعت وجود ما را به بهترین و نیکوترین حال که از ویژگیهای حضرت حق میباشد تبدیل کند و این تغییر باطنی وجود، ما را در مسیر شکوفایی و بالندگی قرار دهد. مقارن بودن تحویل سال با تحویل حال نکته ای در خور اهمیت و دقت است.

چرا در این دعای و به هنگام تحویل سال، تحویل حال به احسن حال در خواست می شود؟ ضرورت دارد درک مناسبی از احسن الحال داشت و سپس در جهت تحقق آن تلاش کرد. مفهوم احسن الحال در از این دعا بهتر استنباط میشود. «اللهم غیر سوء حالنا بحسن حالک » به این مفهوم که خدایا، بدی حال ما را به خوبی حال خودت تغییر بده. در واقع انسانها برای رسیدن به کمال سعی میکنند که سوء حال را به حسن حال و سپس حسن حال را به احسن حال تبدیل کنند. تحول حال به احسن الحال همان تغییر سوء حال انسان به حسن حال خداوندی  است.

چقدر زیبا و غنی است فرهنگ و سنتهای این آیین ایرانی که با ارزشهای اخلاقی و اسلامی آمیخته شده است و در جهت بهره بردن از آن و تعمیق و توسعه آن، می بایست همگی کوشش کنیم. آمین

امتیاز این مقاله

دیدگاهتان را بنویسید