اصول کلی تربیت صحیح کودکان را فرا بگیرید

اصول کلی تربیت صحیح کودکان را فرا بگیرید

 

اساسنامه تربیتی صحیح بر چند رکن استوار و شامل چنین ماده، دستورالعمل و تبصره است. مسأله مهم در رابطه با تنظیم این اساسنامه این است که نبایستی مواد، دستورالعمل ها و تبصره ها مغایر و نفی کننده ارکان آن باشند!

ارکان تربیت

قواعد و مقررات بایستی بر پایه ارکان اصلی زیر تنظیم و تدوین شوند:

  • سلامت و ایمنی کودک: اولین و مهم ترین مسأله ای که بایستی در رابطه با مسائل تربیتی در نظر داشت رعایت و حفظ سلامتی ( فیزیکی و روانی) کودک است. ما چنین حقی را نداریم که بخواهیم از کودکی که در مرز خیس کردن است، خود را کنترل کند و یا به دلیل سهل انگاری و یا رفتار نا مناسب، شخصیت و حرمت نفس او را زیر سوال ببریم.
  • شفاف و واضح بودن مقررات: قوانین و خواسته ها بایستی کاملا واضح و شفاف باشند، نه از دید شما بلکه از دید کودک. کودکان اصولا درکی از خوب و بد بودن کار و عملی که انجام می دهند ندارند تا چه برسد به اینکه ما کلی گویی کرده و از تعابیر و تفسیرهای گوناگون نیز استفاده کنیم لذا به جای وضع (خشونت ممنوع) بایستی دقیقا گفته شود (زدن، هل دادن، نیشگون گرفتن و موکشیدن ممنوع). «وقتی می خوای بیای تو اتاقِ من و بابا اول در بزن» (4، 5 سالگی به بعد).
  • ثبات و یکنواختی: اگر می خواهید روش تربیتی تان موفقیت آمیز باشد بایستی در اجرای آنها مصمم بوده و باهم (پدر و مادر) توافق داشته باشید و آنها را تغییر ندهید. در این رابطه بایستی دو تبصره را مد نظر داشت:

الف: اصلاح قوانین بر حسب سن کودک: از ویژگی های کودکان این است که تغییرات تکاملی بسیار سریع و چشم گیری دارند و قوانین بایستی بر حسب مرحله تکاملی و سن کودک تنظیم و تعدیل شود.

ب: انعطاف پذیری: حتی در قوانین خشک جزایی مدنی نیز راه های تسامح و تساهل نیز گنجانده شده است تا چه برسد به بسیاری از مقررات تربیتی که اساسا صحت و دقت بسیاری از آنها زیر سوال است. لذا در مواردی که قاعده گذاشته شده چندان مهم و حیاتی نیست، کمی تسامح به خرج دهید. برای مثال، کتک کاری و خشونت قابل چشم پوشی نیست ولی اگر کودک در اثر خستگی ناشی از بازی کردن با دوستش به خواب رفته است او را بیدار نکنید که مسواک بزند یا لباس خواب بپوشد.

نکته: در مسایل تربیتی بهتر است تصمصم گیرنده و مسئول یکی از والدین باشد و یا اینکه هر دو در تمامی زمینه ها از قبل تفاهم کرده و نظرات و رفتار کاملا یکسانی داشته باشند.

  • عاقلانه و منصفانه بودن مقررات: قبل از هر چیزی اول بایستی با ویژگی های طبیعی فیزیکی، روانی و ادراکی کودک در سنین مختلف به طور کامل آشنا شویم. همچنین بایستی مطمئن شویم آنچه که ما به عنوان ارزش ها در نظر می گیریم آیا واقعا درست، اخلاقی و انسانی هستند یا نه و آنگاه برپایه آنها چهارچوب، مقررات و آداب را تدوین کنیم و از کودکان انتظار داشته باشیم تا از آنها پیروی کنند. برای مثال مگر نه اینکه سلام از سلامتی می آید و آرزوی صحت و سلامتی برای طرف مقابل است، پس چرا باید ( نه اینکه بهتر است) کوچک تر به بزرگ تر سلام بدهد( در حالیکه بزرگان دین همواره در سلام دادن پیشگام بودند). از این نمونه بی شمارند.
  • تشویق و تادیب: یکی از روش های موثر در تقویت یک رفتار خوب و یا تضعیف یک رفتار نامناسب به ترتیب تشویق و تادیب ( تنبیه )است. اما همچنان که در مطالب بعدی مطالعه خواهیم نمود مفاهیم تشویق و تنبیه امروزه، کاملا متفاوت است از آنچه که تا همین یکی دو دهه اخیر متداول بوده است. اگر کودک همان نخستین بار که به زمین می خورد از راه رفتن دست می کشید هرگز به راه نمی افتاد.

کتاب پرورش،تربیت و مراقبت از کودکان و نوجوانان 2 تا 5 سالگی، انتشارات ما و شما

امتیاز این مقاله

دیدگاهتان را بنویسید