بیماری بدشکل پنداری یا مرض زیبایی

متاسفانه در درصدی از نوجوانان ، جوانان و حتی بالغین تصورات منفی در مورد ظاهر و جسم خودی بسیار شدید بوده و می تواند با یکی از اختلالات و بیماری های روانی زیر همراه باشد. به دلیل شیوع زیاد بیماری بدشکل پنداری در جامعه امروز و رویکرد عمومی مردم به سمت انواع جراحی زیبایی دانستن اطلاعات زیر از سلامت دات لایف می تواند بسیاری از تفکرات غلط را سمت و سویی صحیح بخشد.

اختلال یا بیماری بدشکل پنداری یا مرض زیبایی

( BODY DYSMORPHIC DISORDER به اختصار BDD )

بیماری بدشکل پنداری
بیماری بدشکل پنداری

بیماری بدشکل پنداری یا هراس زشتی ( DYSMORPHOBIA ) یک بیماری روانی بسیار جدی و نسبتا خطرناک بوده ( بالاترین میزان اقدام به خودکشی در میان بیماری های روانی ) و نوع خاصی از اختلال وسواس به حساب می آید. در این بیماری فرد بدون داشتن نقص ظاهری خاصی ( یا با وجود نقص جزئی ) تصور می کند که قسمت یا قسمت هایی از بدن او بسیار زشت و یا نامتناسب است. شدت چنین تصور و خیالی اگر چه از روزی به روزی دیگر ممکن است متفاوت باشد ولی تقریبا همیشه و یا برای مدت طولانی ، ذهن و فکر فرد را به خود مشغول کرده و فرد را مضطرب و نگران می کند.

برای کاهش این اضطراب ، فرد دست به رفتارهای وسواسی و اجباری همچون صرف وقت بسیار زیاد برای آرایش و پوشش  (نظیر استفاده اجباری از کلاه یا عینک یا لباس خاص و…) و کنترل دائم خود در آینه و هر سطح صاف و صیقلی میزند. بیشترین شکایت افراد مبتلا به BDD مربوط به اجزای سر و صورت (مو ، چشم ، لب ، بینی ، دندان ، گونه ، چانه ، گوش، چین و چروک ، جوش ، کک و مک و…) است. هم چنین این وسواس می تواند مربوط به قسمت های مختلف بدن نیز باشد.

نکته مهمی را که بایستی در نظر داشت این است که این افراد تصور و برداشت خود را عین واقعیت و دقیق می پندارند و خود را درست همانند یک فرد معمولی که خود را در آینه غیر صیقلی و انحنا دار نگاه می کند ، می بینند. در تحقیقات نشان داده شده است برخی نواحی نیم کرده چپ مغز که در پردازش و تصاویر دخیل هستند ، در افراد مبتلا به BDD فعال تر از افراد معمولی هستند.

اکثر مبتلایان به BDD برای رفع نقص خیالی خود پناه به جراحی پلاستیک و زیبایی می برند. به طوری که حدود 10 درصد مراجعین به کلینیک های جراحی زیبایی را این گروه تشکیل می دهند. اما متاسفانه بیش از 80 درصد آنها از جراحی خود رضایت پیدا نکرده (چون نقص در برداشت و ذهن آنها وجود دارد و نه در واقعیت) و بسیاری از آنها چندین بار خود را تحت عمل جراحی قرار می دهند. حتی در کسانی که جراحی رضایت بخش است قضیه تمام نمی شود و توجه و ذهن فرد به نقطه دیگری از بدنش معطوف می شود و بسیاری از این افراد بارها قسمت های مختلف بدن خود را به دست تیغ جراحی می سپارند.

به دلیل وسواس ، اضطراب و افکار خودکار منفی غلط نسبت به دیگران ، زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی فرد مبتلا BDD مختل شده ، گوشه گیر می شود و در بسیاری از موارد به اضطراب اجتماعی و افسردگی نیز مبتلا خواهد شد.

 

علل بروز بیماری بد شکل پنداری :

همانند اکثر اختلالات و بیماری های روانی ، یک علت خاص و مشخصی برای BDD وجود ندارد و مجموع عوامل زیر در بروز آن دخالت دارند ( عوامل خطرساز ) :

  •  استعداد ژنتیکی ( سابقه بیماری فوق و  یا وسواس در خانواده )
  • خجالت و کم رویی و اضطراب
  • تغییرات فیزیکی بارز و شدید ( تغییرات دوران بلوغ )
  • تجربیات منفی دوران کودکی و نوجوانی ( دست انداخته شدن و مسخره شدن ظاهر و والدین سخت گیر و کمال پرست و … )
  • حرمت نفس پایین
  • آموزه های فرهنگی نادرست

 BDD در حدود یک درصد نوجوانان و بالغین را درگیر می کند و سن شروع آن معمولا نوجوانی و جوانی بوده و بدون درمان معمولا تا سال ها و حتی تا آخر عمر باقی می ماند. همچنان که قبلا ذکر شد تفاوت هایی در عملکرد مغز افراد مبتلا به BDD یا افراد معمولی وجود دارد ولی به نظر می رسد این تغییرات در عملکرد نیم کره چپ مغز یک عارضه ثانوی پس از ابتلا به بیماری BDD باشد.

مثال :

 آقای ک.گ. 30 ساله از نازکی موها ، جوش صورت و کوتاهی انگشتان دستش شدیدا شاکی و ناراحت است. اول از حوالی 15 سالگی از روشنی و سفیدی پوست و نامتقارن بودن گونه ها و بزرگ شدن دماغش بسیار ناراحت بود ولی به خاطر خجالت ، آن را با کسی در میان نمی گذاشت. او اگرچه در گذشته گاهی با خود تصور می کرد آنچنان هم که فکر می کند زشت نیست ولی این اواخر صد در صد مطمئن شده است که نواقص او جدی و شدید است و فکر می کند که دیگران در دل خود به این نواقص او می خندند و او را فردی زشت تصور می کنند.

ک.گ چیزی بین 6-5 ساعت از روز را به فکر نواقص خود و پوشاندن و یا رفع آنها است. او تقریبا همیشه کلاه به سر می کند تا نازکی و کم پشت شدن موهای سرش دیده نشود و در اینترنت دائم به دنبال روش های درمان جوش و ریزش مو است و انواع مختلف درمان ها را به کار بسته است. او در ماه های اخیر دیر به سر کار می رسد و در چند هفته گذشته چند روز به سر کار نرفت چون تصور می کرد در آن روزها پوستش شدیدا خراب و بسیار زشت شده بود. همچنین روابط اجتماعی او شدیدا کاهش یافته و 7 سال پیش نیز یک بار دست به خودکشی زده بود. او تصور می کند که نقص و زشتی او یک مسأله واقعی است و مشکل و یا اختلال روانی ندارد و علت مراجعه اش به روانشناس ، افسردگی است.

راه های تشخیص و درمان بیماری بدشکل پنداری را در مطلب مفصلی دیگر از سلامت دات لایف مطالعه کنید…

منبع : در فکر ، ذهن و روان نوجوانان و جوانان چه می گذرد ؟

5/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید